Standpunt wets­voor­stel tijdelijke en structurele schuld­hulp­ver­le­ning

Het wetsvoorstel omvat een luik over tijdelijke schuldhulpverlening en over structurele schuldhulpverlening.

Tijdelijke schuldhulpverlening

Het wetsvoorstel voorziet in de mogelijkheid om zowel ondernemingen als natuurlijke personen die dat uitdrukkelijk vragen een tijdelijk uitstel van betaling van één maand te geven, zodat ze de kans krijgen om hun tijdelijke financiële moeilijkheden te boven te komen. Iedere onderneming of natuurlijk persoon die geconfronteerd wordt met een uitvoeringsdaad krachtens een uitvoerbare titel die een geldelijke veroordeling inhoudt en dateert van 1 april 2020 of later, kan tot 31 december 2020 een eenmalig betalingsuitstel bekomen van één maand.

Daarvoor wordt een modelformulier 'verzoek tot eenmalig betalingsuitstel' door de gerechtsdeurwaarder gehecht aan elk exploot van betekening dat een uitvoeringsdaad inhoudt en dat het gevolg is van een geldelijke veroordeling. Het verzoek tot eenmalig betalingsuitstel kan vormvrij aan de instrumenterende gerechtsdeurwaarder worden overgemaakt en wordt van rechtswege toegekend.

We wijzen op het grote risico dat er al te willig misbruik van zal worden gemaakt, temeer omdat er geen enkele voorafgaandelijke rechterlijke controle is.

Ook stellen we vast dat het de schuldeiser bijzonder moeilijk wordt gemaakt. De schuldeiser zal immers verplicht worden om de zaak (opnieuw) voor de rechter te brengen indien hij meent dat het ongepast is dat de onderneming of natuurlijke persoon beschermd wordt tegens diens schuldeisers, maar zal op voorhand zijn kansen niet kunnen inschatten omdat het hem aan informatie ontbreekt.

Structurele schuldhulpverlening

Specifiek voor de natuurlijke personen wordt een digitaal bemiddelings- en communicatieplatform ontwikkeld binnen de schoot van de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders, waardoor gerechtsdeurwaarders en OCMW's met elkaar op een gestructureerde wijze zouden kunnen communiceren en gegevens uitwisselen.

Dat platform bestaat reeds onder de naam One en werd ontwikkeld door en voor één gerechtsdeurwaarderskantoor.

Blokkering schuldeisers

We merken op dat ook hier de schuldeisers worden geblokkeerd in hun tenuitvoerlegging, en dat gedurende wel drie maanden (verlengbaar met drie maanden). De schuldeiser kan zich tot de vrederechter wenden, maar dan wordt hij verplicht om nogmaals kosten te maken.

Gegevens sociaal zwakkeren op platform

Met de voorgestelde regeling wordt een databank aangelegd met de (gevoelige) gegevens van sociaal zwakkeren in de maatschappij via een platform dat ontwikkeld werd op privé-initiatief. Zij worden daartoe verleid doordat zij “in ruil” voor de opname van hun gegevens in het platform de schorsing van elke verdere tenuitvoerlegging voor een termijn van drie maanden (verlengbaar met drie maanden) verkrijgen.

We benadrukken dat dat niet ondoordacht mag worden ingevoerd en dat alleszins moet worden voorkomen dat de regeling stigmatiserend zou werken.

Gerechtsdeurwaarder niet het best geplaatst

We zijn het ermee eens dat er moet worden gezorgd voor de best mogelijke oplossing van iedere individuele schuldensituatie, maar menen evenwel dat een gerechtsdeurwaarder(splatform) niet het best geplaatst is om daarin een voortrekkersrol te spelen.

We vinden het ook niet duidelijk waarom er geen rol wordt toebedeeld aan de advocaat. De taak van een gerechtsdeurwaarder bestaat in essentie immers uit het stellen van hoofdzakelijk materiële handelingen. Dergelijke voortrekkersrol zou daarom moeten toekomen aan de rechtbank of een aangestelde van de rechtbank. Rechterlijke controle is steeds nodig.

Wettelijke verankering platform One

Daarnaast waarschuwen we voor de betrachting van het wetsvoorstel om het platform One wettelijk te verankeren. Dat platform gaat uit van één gerechtsdeurwaarderskantoor. Belangenvermenging moet alleszins worden vermeden.

Beroepsgeheim OCMW

We stellen ons ook ernstige vragen bij het aan de kant schuiven van het beroepsgeheim van het OCMW door het voorliggend wetsvoorstel. Dat wordt vergoelijkt door in te roepen dat de betrokken persoon daartoe toestemming verleent, maar het betreft duidelijk geen 'informed consent'.

AVG

Voorts is de voorgestelde digitale informatiedoorstroming tussen gerechtsdeurwaarders en OCMW's niet in overeenstemming met de vereisten van de Algemene Verordening Gegevensbescherming.

Collectieve schuldenregeling en faillissement

Ook ondergraaft het voorliggend wetsvoorstel in verregaande mate onder meer de collectieve schuldenregeling en het faillissement. Schuldbemiddelaars en curatoren worden buiten spel gezet en hun expertise wordt genegeerd. De voorgestelde regeling in het wetsvoorstel biedt verre van dezelfde waarborgen. In het bijzonder ontbreekt de rechterlijke controle.

Tot slot wijzen we erop dat de creatie van het platform ernstig de totstandkoming hypothekeert van het reeds eerder door de wetgever aangenomen Centraal register collectieve schuldenregeling.