Standpunt Voorontwerp nieuw Strafwetboek - boek II (versie 2023)
De modernisering van het Strafwetboek is essentieel voor een efficiënter en coherenter juridisch systeem. Op verzoek van het kabinet Justitie hebben we ons standpunt gedeeld over Boek II van het voorontwerp van wet voor een nieuw Strafwetboek. Het verouderde Strafwetboek heeft de afgelopen jaren en decennia veel wijzigingen ondergaan, wat de samenhang en uniformiteit niet volledig ten goede zijn gekomen.
Algemene opmerking
In de praktijk blijkt dat problemen zich eerder voordoen bij de implementatie van de strafprocedure dan bij de loutere toepassing van het materieel strafrecht. Daarom dringen we aan op een spoedige hervorming van de strafuitvoering als een cruciaal onderdeel van dit proces. Een nieuw Strafwetboek zal pas volledig zijn doel bereiken met een eigentijdse en doeltreffende strafprocedure.
Artikel 79, 4° Hebben advocaten dan geen maatschappelijke functie?
Artikel 79, 4° van het wetsontwerp trekt onze bijzondere aandacht. Advocaten, die een essentiële rol spelen in de bescherming van de rechtsstaat, staan momenteel niet op de lijst van personen met een maatschappelijke functie.
Tijdens de coronacrisis werd de advocatuur erkend als een "noodzakelijke dienst voor de bescherming van de vitale belangen van de natie en de behoeften van de bevolking." Bovendien zijn advocaten vaak slachtoffer van geweld, variërend van verbale agressie en intimidatie tot fysiek geweld. Als geweld tegen magistraten, griffiers, postbodes en journalisten zwaarder bestraft worden, zien we geen reden waarom deze lijn ook niet moet worden doorgetrokken naar advocaten.
Om deze redenen dringen we erop aan dat advocaten worden toegevoegd aan de limitatieve lijst van personen met een maatschappelijke functie in artikel 79, 4°. Als de wetgever dit niet aanpast, vragen we op zijn minst dat rechters agressie tegen advocaten beschouwen als verzwarende omstandigheden, vergelijkbaar met de behandeling van geweld tegen scheidsrechters en seingevers bij sportwedstrijden volgens de artikelen 106 en 191 van het wetsontwerp.
Andere aandachtspunten
Een kleine greep uit enkele van onze opmerkingen bij Boek II:
- Nood aan gelijke uitwerking van verzwarende en verzachtende omstandigheden: Boek II licht consequent toe met welke verzwarende omstandigheden de rechter zal moeten rekening houden, maar doet dat niet voor verzachtende omstandigheden
- Twijfels over de toepasbaarheid van de vier cumulatieve bestanddelen voor uitgelokte doodslag in gevallen van psychisch geweld (art. 104)
- Bepaalde situaties worden als verzwarend bestanddeel én verzwarende omstandigheid beschreven. Dat betekent niet alleen dat het misdrijf een hoger strafniveau krijgt, maar dat de rechter daarbovenop, binnen dat zwaardere niveau, nog eens rekening zal moeten houden 15 met de identieke feiten, maar dan als verzwarende omstandigheid. Dit lijkt dubbelop.
- Versoepeling van het personeel toepassingsgebied van de Interneringswet zou het gelijkheidsbeginsel kunnen schenden
Download ons advies bij het volledige voorontwerp (Boek I en II)
Achtergrond Boek I en Boek II
In oktober 2022 hebben we al ons advies ingediend met betrekking tot Boek I. Het is van vitaal belang dat Boek I en Boek II naadloos op elkaar aansluiten, gezien het strafrecht als een samenhangend geheel moet functioneren. We verwelkomen de hernieuwde aandacht voor de herziening van het Strafwetboek, maar benadrukken dat een nieuw wetboek pas volledig zijn doel zal bereiken met een eigentijdse en doeltreffende juridische procedure.
Nog vragen? Onze specialisten ter zake
Gerelateerd nieuws
Update: opnieuw verlenging opschorting uitvoering straffen 0-3 jaar via zelfaanbod
In de strijd tegen de overbevolking in de gevangenissen heeft de minister van Justitie de instructie over de opschorting van de uitvoering van bepaalde straffen verlengd tot en met 6 juni 2025.
Bezoek stafhouders onthult schrijnende omstandigheden in gevangenissen
Op 10 december 2024, de Internationale Dag van de Mensenrechten, brachten de stafhouders van alle Belgische balies een bezoek aan één of meerdere penitentiaire inrichtingen binnen hun werkgebied. Zij oefenden daarmee voor het eerst hun nieuwe visitatierecht uit zoals bepaald in de Basiswet betreffende het gevangeniswezen. Lees hun bevindingen?
IAFL European Chapter Young Lawyers' Award 2025: Kans voor jonge advocaten familierecht
Dit initiatief biedt jonge advocaten een unieke kans om juridische expertise te demonstreren op het gebied van internationaal familierecht, met dit jaar een bijzondere focus op draagmoederschap en juridische ouderlijkheid.
Overbevolking in de Belgische gevangenissen – Naar een behoorlijk detentiebeleid
Op zaterdag 26 april 2025 vindt een studiedag plaats over de overbevolking in Belgische gevangenissen. Experts, magistraten, advocaten en beleidsmakers komen samen om de problematiek vanuit verschillende invalshoeken te analyseren en concrete oplossingen te bespreken. De studiedag biedt vier inhoudelijke clusters, een paneldebat, interactieve sessies en een netwerkmoment.
Update: verlenging opschorting uitvoering straffen van 0 tot 3 jaar via zelfaanbod
De minister van Justitie verlengt de instructie rond de opschorting van de uitvoering van sommige veroordelingen in het kader van de strijd tegen de overbevolking en dit tot en met 5 maart 2025. Met die instructie wil de minister de overbevolking in de Belgische gevangenissen aanpakken.
Gerechtskosten in strafzaken geïndexeerd
Er is een omzendbrief gepubliceerd over de indexering van de tarieven van de gerechtskosten in strafzaken en de gelijkgestelde kosten. De verhoging bedraagt 3,58%.
Nieuwe versie van collectieve brief nr. 140 over de interneringswet
Ontdek wat er is veranderd in de aangepaste versie van collectieve brief nr. 140 over de interneringswet van 5 mei 2014 beschikbaar.
Nieuwe aanvulling bij richtlijn voor uitvoering gevangenisstraffen
De minister van Justitie heeft besloten om de tijdelijke maatregel tot opschorting van de uitvoering van sommige straffen tot en met vijf jaar opnieuw te verlengen. Deze instructie, die bedoeld is om de overbevolking in de Belgische gevangenissen aan te pakken, blijft van kracht tot en met maandag 13 januari 2025.
Geen zittingen van de raadkamer meer in de gevangenis van Dendermonde
Vanaf 1 januari zullen de zittingen van de correctionele raadkamer van de rechtbank van eerste aanleg er niet meer plaatsvinden in de gevangenis. We hebben ons altijd kritisch opgesteld ten opzichte van het idee dat recht wordt gesproken in de gevangenis.