Vereenvoudigde rechtenverklaring getest en goedgekeurd
Vanaf 2026 wordt een nieuwe, vereenvoudigde rechtenverklaring voor verdachten ingevoerd bij politieverhoren. Na een positieve evaluatie van het pilootproject, waaraan ook de OVB heeft meegewerkt, zal deze verklaring in alle politiezones worden uitgerold.
Helder recht
Het is belangrijk dat verdachten tijdens een politieverhoor goed beseffen wat hun rechten zijn. De rechtenverklaring die daarvoor nu gebruikt wordt is echter vrij lang en moeilijk leesbaar.
De afgelopen jaren werd daarom werk gemaakt van een vereenvoudigde verklaring: korter, visueel aantrekkelijker en beter gestructureerd zodat burgers de info beter begrijpen en kunnen gebruiken.
Positieve resultaten
De vereenvoudigde verklaring werd in testfase gebruikt in vier politiezones. Voor Vlaanderen was dit Limburg Regio Hoofdstad. Meerderjarige verdachten kregen zowel de wettelijke als de vereenvoudigde versie en werden na het verhoor gevraagd welke versie hen het beste informeerde.
Uit het evaluatierapport volgen duidelijk positieve resultaten:
- Verhoorden begrijpen hun rechten beter dankzij de vereenvoudigde verklaring.
- Professionals vinden de nieuwe versie duidelijker, efficiënter en beter bruikbaar.
- Visuele elementen maken de informatie toegankelijker, ook voor mensen met beperkte taalvaardigheid.
- Zowel inhoud als opmaak zorgen ervoor dat verdachten zich meer aangesproken voelen en zich bewuster zijn van hun rechten.
En nu?
De vereenvoudigde verklaring wordt dit jaar aangepast aan de aanbevelingen uit het rapport en voorbereid in 59 talen. Vanaf 2026 zal de nieuwe verklaring dan in alle politiezones worden gebruikt.
Er wordt ook al gedacht aan mogelijke ruimere toepassingen zoals een verklaring voor de andere Salduz-categorieën of meer specifieke info over de juridische bijstand.
Dit initiatief werd gedragen door de FOD Justitie en vzw Fair Trials, maar de OVB was eveneens van dichtbij betrokken en heeft op verschillende momenten input en feedback geleverd. Voorts maakten ook de lokale en federale politie, de magistratuur, de vzw Droits Quitidiens en het IGO deel uit van de werkgroep.
Ook interessant
Van spreekrecht naar aangifteplicht
Een nieuw wetsvoorstel wil het spreekrecht voor beroepsgeheimhouders omvormen tot een aangifteplicht. Zo zouden advocaten bij kennis van bepaalde misdrijven verplicht worden melding te doen bij het parket. In de Kamercommissie Justitie van 23 september 2025 werd OVB-bestuurder Nicolaas Vinckier daarover gehoord, die daar benadrukte dat dit het beroepsgeheim uitholt en slachtoffers net kan schaden.
Toegang tot gevangenissen: vernieuwde richtlijnen voor controle en veiligheid
Het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen heeft een geactualiseerde versie van de ministeriële omzendbrief nr. 1821 over de toegangscontrole verspreid. Deze nieuwe versie vervangt de eerdere omzendbrief.