Standpunt hervorming assisen
We pleiten niet uitdrukkelijk voor of tegen de afschaffing van de volksjury, maar vinden de specifieke invulling van de beleidskeuze en de gevolgen op de procedure veel belangrijker.
De voor- en nadelen
Het debat over de toekomst van assisen en de volksjury verdeelt de meningen, zowel binnen de advocatuur als de maatschappij.
Als argumenten tegen de volksjury zijn:
- de lange wachttijden
- het feit dat beroepsrechters beter geplaatst zijn om de zwaarste misdaden te berechten
- juryleden hebben minder ervaring en zijn daarom makkelijker beïnvloedbaar
- het gebrek aan een beroepsmogelijkheid
De voorstanders verwijzen onder meer naar:
- de democratische component van de volksjury
- de maatschappelijk louterende taak van het assisenproces
- de grondigheid die een onderzoek voor een volksjury met zich meebrengt
De waarborgen van assisen
We vinden dat een consequente beleidskeuze gemaakt moet worden waarbij wij geen heil zien in een gemengde oplossing met beroepsrechters en een beperktere jury.
Belangrijker vinden wij dat een eventuele hervorming niet gepaard mag gaan met de volledige uitkleding van de procedurele kenmerken en waarborgen die een assisenproces vandaag biedt.
Hoewel de uitwassen geremedieerd moeten worden en assisenprocessen in vele gevallen korter en efficiënter moeten kunnen verlopen, moet ook in het geval van afschaffing van de volksjury nog steeds worden rekening gehouden met de positieve eigenschappen van de assisenprocedure an sich.
We alluderen dan vooral op het grondige onderzoek ter terechtzitting, de ruime mogelijkheden inzake getuigen- en expertenverhoor en de toepassing van het onmiddellijkheidsbeginsel.
In vergelijking daarmee biedt de huidige correctionele procedure minder opties en waarborgen en gaat ze vaak gepaard met een zeer mager onderzoek ter zitting. In de nasleep van de Potpourri II-wet en de veralgemeende correctionalisering (die later door het Grondwettelijk Hof vernietigd is) is bovendien duidelijk gebleken dat die waarborgen te beperkt zijn en dat de correctionele behandeling ondermaats was.
We stelden deze nota op naar aanleiding van de uitnodiging van de Kamercommissie Justitie tot deelname aan de hoorzitting van 8 juli 2020 over de herziening van artikel 150 Gw.
documenten
Nog vragen? Onze specialisten ter zake
Gerelateerd nieuws
Wetsvoorstel rond minnelijke schikking voor PPP’s roept juridische bedenkingen op
Op vraag van de Kamercommissie Justitie hebben we een kort advies afgeleverd bij het wetsvoorstel om de verruimde minnelijke schikking onmogelijk te maken voor politiek prominente personen (nr. 56-1042). We spreken ons niet uit over de rechtsfiguur op zich, maar hebben wel ernstige bedenkingen bij de argumentatie.
"De rechtstaat is geen erfgoed, maar een belofte die we elke dag opnieuw moeten waarmaken."
De rechtsstaat staat onder druk, zo waarschuwt het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM) in hun nieuwe rapport voor ernstige structurele uitdagingen in België: het niet-uitvoeren van rechterlijke beslissingen, tekorten bij justitie, en druk op fundamentele vrijheden. "De afbouw van de rechtstaat gebeurt niet met luide trom. Ze sluipt," benadrukt bestuurder Nadia Van Baelen in haar pleidooi voor het bewust beschermen van de rechtstaat.
Van spreekrecht naar aangifteplicht
Een nieuw wetsvoorstel wil het spreekrecht voor beroepsgeheimhouders omvormen tot een aangifteplicht. Zo zouden advocaten bij kennis van bepaalde misdrijven verplicht worden melding te doen bij het parket. In de Kamercommissie Justitie van 23 september 2025 werd OVB-bestuurder Nicolaas Vinckier daarover gehoord, die daar benadrukte dat dit het beroepsgeheim uitholt en slachtoffers net kan schaden.
Toegang tot gevangenissen: vernieuwde richtlijnen voor controle en veiligheid
Het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen heeft een geactualiseerde versie van de ministeriële omzendbrief nr. 1821 over de toegangscontrole verspreid. Deze nieuwe versie vervangt de eerdere omzendbrief.
Detentiehuis Olen gaat van start
Vandaag opent in Olen in de provincie Antwerpen een nieuw detentiehuis. De eerste bewoners komen over uit andere inrichtingen en nemen hun intrek in de nieuwe kleinschalige inrichting. De opstart zal stapsgewijs verlopen: op termijn kan het detentiehuis plaats bieden aan 58 bewoners.
Gevangenisnoodwet van kracht: maatregelen moeten overbevolking snel doen dalen
Exact één maand na de indiening van het wetsontwerp van de minister van Justitie is de wet van 18 juli 2025 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 4 augustus 2025. De wet bevat dringende maatregelen om de overbevolking in de Belgische gevangenissen aan te pakken. Het gaat om een zogenaamde noodwet die de het aantal gevangenen zo snel mogelijk moet verminderen.
OVB wijst op knelpunten in wetsvoorstel over verlenging van onderzoeksperiode
We hebben op vraag van de Kamercommissie Justitie advies gegeven over het wetsvoorstel dat de termijn voor het vragen van bijkomende onderzoekshandelingen wil aanpassen. Hoewel we geen fundamentele bezwaren hebben tegen de voorgestelde wijziging, stellen we ons vragen bij de effectiviteit en de motivering van het voorstel.
Voorstel tot aanpassing snelrechtprocedure lost niets op ... integendeel
We hebben kritisch geadviseerd bij het wetsvoorstel tot aanpassing van de procedure van onmiddellijke verschijning, beter bekend als de snelrechtprocedure. Het voorstel maakt het mogelijk om af te wijken van het vereiste akkoord van verdachte en advocaat en wijzigt ondertussen niets aan het werkelijke probleem: het toepassingsgebied.
Onderzoek naar schuldenproblematiek bij gedetineerden: deel uw inzichten
Heel wat (ex-)gedetineerden worstelen met schulden tijdens en na hun detentie. Als advocaat komt u mogelijk in contact met deze problematiek. Uw professionele inzichten zijn dan ook cruciaal voor een lopend onderzoek naar de schuldenlast bij (ex-)gedetineerden. Neem deel aan de enquête!