Standpunt Herstel snelrechtprocedure
De snelrechtprocedure maakt zijn herintrede. We waren betrokken bij de advisering in de voorontwerpfase en hebben ook aan de kamercommissie Justitie nog een aangepast advies overgemaakt. Hoewel het akkoord van verdachte en advocaat nodig zal zijn om een snelrechtprocedure te doorlopen, blijven we zitten met verschillende bedenkingen, niet in het minst bij het materieel toepassingsgebied.
Akkoord van verdachte en advocaat nodig
We werden om advies gevraagd bij het voorontwerp snelrecht. Dit voorontwerp is uiteindelijk via amendementen geïntegreerd in het wetsontwerp SMS III. De nieuwe snelrechtprocedure herstelt de bepalingen uit de wet van 28 maart 2000 tot invoeging van een procedure van onmiddellijke verschijning in strafzaken, die door het arrest van het toenmalige Arbitragehof op 28 maart 2002 (nr.56/2002) waren vernietigd.
De vernieuwde snelrechtprocedure voorziet langere termijnen voor verschijning voor de rechter, variërend van 5 tot 15 dagen. Cruciaal is het vereiste akkoord van zowel de verdachte als diens advocaat. Zij hebben bovendien de mogelijkheid om binnen deze vastgestelde termijn een specifieke verschijningsdatum te kiezen.
Een ander belangrijk verschil is dat de snelrechtprocedure enkel nog zal kunnen worden toegepast op wie is aangehouden in het kader van de voorlopige hechtenis.
Snelrecht, snelle wetgeving, goede wetgeving?
Toch hebben we nog enkele kritische bedenkingen bij het wetsontwerp, onder andere:
- Door de toepassing van de procedure te koppelen aan de voorwaarden van artikel 16 van de Voorlopige Hechteniswet, rijzen heel wat vragen over de ratione materiae in het licht van de doelstellingen van de procedure:
- De mogelijke toepassing wordt niet begrensd door een maximumstraf
- De huidige structuur beperkt de toepassing van snelrecht tot feiten met een gevangenisstraf van ten minste één jaar, wat strijdig kan zijn met het beoogde doel (namelijk om bepaalde vormen van criminaliteit sneller aan te pakken)
- Voorlopige hechtenis is onderworpen aan strikte voorwaarden (absolute noodzaak voor de openbare veiligheid, recidive) die evenmin in lijn liggen met de doelstelling van een snelrechtprocedure
- De praktische implementatie kan problematisch zijn, gezien de korte termijnen. Denk hierbij aan tijdige vertalingen van de kennisgeving, de digitale toegang tot dossiers en de
gevolgen van de vraag tot bijkomende maatregelen door de aangehoudene - De integratie in een volledig hervormd strafprocesrecht is wenselijk voor een samenhangende benadering, afgestemd op de strafbaarstellingen in het nieuwe Strafwetboek
Nog vragen? Onze specialisten ter zake
Gerelateerd nieuws
Wetsvoorstel rond minnelijke schikking voor PPP’s roept juridische bedenkingen op
Op vraag van de Kamercommissie Justitie hebben we een kort advies afgeleverd bij het wetsvoorstel om de verruimde minnelijke schikking onmogelijk te maken voor politiek prominente personen (nr. 56-1042). We spreken ons niet uit over de rechtsfiguur op zich, maar hebben wel ernstige bedenkingen bij de argumentatie.
Van spreekrecht naar aangifteplicht
Een nieuw wetsvoorstel wil het spreekrecht voor beroepsgeheimhouders omvormen tot een aangifteplicht. Zo zouden advocaten bij kennis van bepaalde misdrijven verplicht worden melding te doen bij het parket. In de Kamercommissie Justitie van 23 september 2025 werd OVB-bestuurder Nicolaas Vinckier daarover gehoord, die daar benadrukte dat dit het beroepsgeheim uitholt en slachtoffers net kan schaden.
Toegang tot gevangenissen: vernieuwde richtlijnen voor controle en veiligheid
Het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen heeft een geactualiseerde versie van de ministeriële omzendbrief nr. 1821 over de toegangscontrole verspreid. Deze nieuwe versie vervangt de eerdere omzendbrief.
Detentiehuis Olen gaat van start
Vandaag opent in Olen in de provincie Antwerpen een nieuw detentiehuis. De eerste bewoners komen over uit andere inrichtingen en nemen hun intrek in de nieuwe kleinschalige inrichting. De opstart zal stapsgewijs verlopen: op termijn kan het detentiehuis plaats bieden aan 58 bewoners.
Gevangenisnoodwet van kracht: maatregelen moeten overbevolking snel doen dalen
Exact één maand na de indiening van het wetsontwerp van de minister van Justitie is de wet van 18 juli 2025 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 4 augustus 2025. De wet bevat dringende maatregelen om de overbevolking in de Belgische gevangenissen aan te pakken. Het gaat om een zogenaamde noodwet die de het aantal gevangenen zo snel mogelijk moet verminderen.
OVB wijst op knelpunten in wetsvoorstel over verlenging van onderzoeksperiode
We hebben op vraag van de Kamercommissie Justitie advies gegeven over het wetsvoorstel dat de termijn voor het vragen van bijkomende onderzoekshandelingen wil aanpassen. Hoewel we geen fundamentele bezwaren hebben tegen de voorgestelde wijziging, stellen we ons vragen bij de effectiviteit en de motivering van het voorstel.
Voorstel tot aanpassing snelrechtprocedure lost niets op ... integendeel
We hebben kritisch geadviseerd bij het wetsvoorstel tot aanpassing van de procedure van onmiddellijke verschijning, beter bekend als de snelrechtprocedure. Het voorstel maakt het mogelijk om af te wijken van het vereiste akkoord van verdachte en advocaat en wijzigt ondertussen niets aan het werkelijke probleem: het toepassingsgebied.
Onderzoek naar schuldenproblematiek bij gedetineerden: deel uw inzichten
Heel wat (ex-)gedetineerden worstelen met schulden tijdens en na hun detentie. Als advocaat komt u mogelijk in contact met deze problematiek. Uw professionele inzichten zijn dan ook cruciaal voor een lopend onderzoek naar de schuldenlast bij (ex-)gedetineerden. Neem deel aan de enquête!
Vereenvoudigde rechtenverklaring getest en goedgekeurd
Vanaf 2026 wordt een nieuwe, vereenvoudigde rechtenverklaring voor verdachten ingevoerd bij politieverhoren. Na een positieve evaluatie van het pilootproject, waaraan ook de OVB heeft meegewerkt, zal deze verklaring in alle politiezones worden uitgerold.