Deontologie-advies Advies 518
Deontologisch kan een advocaat niet voor zijn broer optreden als advocaat - artikel I.2.1.2 van de Codex Deontologie voor Advocaten; ratio legis: advocaat beschermen tegen de mogelijks negatieve houding van naaste familieleden of samenwonende partners bij de behandeling van een zaak die niet loopt zoals deze personen, die zijn cliënten zijn, het wensen c.q. hadden verhoopt - geen onderscheid tussen ‘gevoelige zaken’ en ‘neutrale zaken’. Elke zaak kan in zich de kiem dragen van een gevoelige zaak, zonder dat men dit noodzakelijk vooraf goed kan inschatten - gelet op de familiale band kan niet uitgesloten worden dat een advocaat met een bepaalde (voor zijn familie) gunstige vooringenomenheid de zaak onderzoekt en aldus misschien negatieve aspecten van de zaak onvoldoende kenbaar maakt aan de familie-cliënt.
Auteur
Dominique Dombret
Auteur
Merve Köse
Vraag
U vraagt of een advocaat zijn broer mag bijstaan en vertegenwoordigen in een bouwdossier.
Advies
Art. I.2.1.2 van de Codex Deontologie voor Advocaten stelt dat een advocaat geen zaken van of tegen naaste familieleden behandelt, noch dat hij mag hij optreden voor personen die met hem samenwonen of nauw verbonden zijn met die samenwonenden.
De bepaling maakt geen onderscheid tussen wat de advocaat noemt ‘gevoelige zaken’ en ‘neutrale zaken’. Er bestaat niet zoiets als een neutrale zaak. Elke zaak kan in zich de kiem dragen van een gevoelige zaak, zonder dat men dit noodzakelijk vooraf goed kan inschatten.
De ratio legis van art. I.2.1.2 beoogt de advocaat te beschermen tegen de mogelijks negatieve houding van naaste familieleden of samenwonende partners bij de behandeling van een zaak die niet loopt zoals deze personen, die zijn cliënten zijn, het wensen c.q. hadden verhoopt. De verstandhouding tussen familieleden kan zodoende helemaal spaak lopen. Waar het spaak lopen van de relatie cliënt- advocaat voor gevolg heeft dat advocaat en cliënt uit elkaar gaan en elkaar in beginsel niet meer ontmoeten, is dit geenszins het geval voor familieleden die elkaar omwille van de familiebanden noodzakelijkerwijze nog ontmoeten. De nefaste afloop van een zaak zal dan steeds minstens op de achtergrond blijven hangen. Men kan evenmin uitsluiten dat het erger zou zijn en dat de nefaste afloop van de zaak soms de oorzaak wordt van een ruzie die zeer lange tijd blijft nawerken.
Er moet daarnaast ook rekening gehouden worden met de kernverplichting van ons beroep, met name de onafhankelijkheid. Art. I.2.1.1 bepaalt:
“De verplichtingen die op de advocaat rusten, vereisen de absolute onafhankelijkheid van de advocaat, vrij van alle druk, in het bijzonder van de druk van eigen belangen of van beïnvloeding van buitenaf. De advocaat moet elke aantasting van zijn onafhankelijkheid vermijden en mag de beroepsethiek niet veronachtzamen om de cliënt, de rechter of derden welgevallig te zijn.
De onafhankelijkheid is bij alle werkzaamheden noodzakelijk.”
Gelet op de familiale band kan niet uitgesloten worden dat de advocaat met een bepaalde (voor zijn familie) gunstige vooringenomenheid de zaak onderzoekt en aldus misschien negatieve aspecten van de zaak onvoldoende kenbaar maakt aan de familie-cliënt. Het komt mij dan ook voor dat het niet kan dat een advocaat voor zijn broer optreedt als advocaat.
Jacques Van Malleghem
Bestuurder departement deontologie
Download
Ook interessant
Advies 719
Advies 720
Gerelateerd nieuws
Wet Private Opsporing: enkele aandachtspunten voor advocaten
De Wet Private Opsporing (WPO) vervangt sinds haar inwerkingtreding op 16 december 2024 de verouderde wet van 19 juli 1991 ‘tot regeling van het beroep van privédetective’. Advocaten die in het kader van hun dienstverlening aan de cliënt beroep willen doen op private onderzoekers moeten zich terdege bewust zijn de bepalingen van de WPO en hun cliënt daarover informeren. We geven u daarom een beknopt overzicht met aandachtspunten.
Reflectie en verdieping op het vijfde Seminarie Tucht
Op vrijdag 16 mei 2025 vond de vijfde editie van het Seminarie Tucht plaats rond één gemeenschappelijk doel: het verdiepen van de kennis en reflectie over het tuchtrecht binnen de advocatuur.
Wijzigingen aan de lijst van verdachten van terrorisme
Er werden 89 personen geschrapt van de nationale lijst van personen en entiteiten die verdacht worden van terrorisme. Bekijk de aangepaste lijst.
AML-wijzer: een OVB-gids naar een beter begrip van uw witwaspreventieverplichtingen
Hebt u het gevoel te verdwalen in de vele complexe regels over witwaspreventie? Volg dan ons nieuw opleidingstraject witwaspreventie. In verschillende modules maken enkele ervaren confraters u wegwijs in deze materie, en dat mét bijzondere aandacht voor uw beroepspraktijk.
Zaak Halmer Rechtsanwaltsgesellschaft: Hof van Justitie bevestigt onafhankelijkheid van het beroep
Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft een belangrijk arrest uitgesproken over de onafhankelijkheid van het advocatenberoep. Het Hof oordeelt dat lidstaten zuiver financiële investeerders mogen verbieden deel te nemen in het kapitaal van een advocatenvennootschap. Een dergelijke beperking is gerechtvaardigd om de onafhankelijkheid van advocaten te waarborgen.
Verbod op eenzijdig contact tussen advocaat en personen in een onderzoekende, bemiddelende of beslissende functie
De algemene vergadering heeft op 18 december 2024 een wijziging van artikel 100 CDA goedgekeurd. Het nieuwe artikel verduidelijkt dat het verbod op eenzijdig contact van een advocaat met personen in een onderzoekende, bemiddelende of beslissende functie niet alleen geldt bij eigen initiatief, maar ook bij contact vanuit deze personen, zowel rechtstreeks als onrechtstreeks. Daarnaast voorziet het artikel een uitzondering wanneer de procedure op tegenspraak dit expliciet toestaat, zoals bij specifieke wettelijke bepalingen.
Klokkenluiders moeten rekening houden met het beroepsgeheim van de advocaat
Het Grondwettelijk Hof heeft opnieuw zijn gunstige rechtspraak over het beroepsgeheim van de advocaat bevestigd, ditmaal in het kader van ons vernietigingsberoep tegen de klokkenluiderswetten voor de private en de publieke sector.
Stel u kandidaat voor het College van Toezicht als extern lid
Heeft u interesse in de deontologie en het tuchtrecht van de advocatuur? Stel u dan kandidaat om als niet-advocaat deel uit te maken van het College van Toezicht.
Tuchtraden opnieuw samengesteld voor 24-27
De tuchtraden en de tuchtraad van beroep werden opnieuw samengesteld voor de komende drie gerechtelijke jaren 2024 – 2027.