Nieuw wetsontwerp streeft naar taalevenwicht in Brusselse justitiële organen
Schijven waarop erelonen curatoren berekend worden voor vijfde keer verhoogd met 5%
Wat als de bank u vragen stelt over transacties op uw derdenrekening?
We ontvangen veel berichten van advocaten over grootbanken die hen vragen om bijkomende inlichtingen te verstrekken over specifieke transacties op hun derden- en rubriekrekeningen. Vaak verwijzen de banken daarvoor naar hun witwaspreventieverplichtingen en hun interne organisatiemaatregelen die ze in dat verband hebben getroffen.
We wijzen u erop dat u zulke vragen niet in detail mag beantwoorden volgens uw beroepsgeheim.
Vragen van de bank in het kader van de witwaspreventiewet
In 2021 ontving de OVB de eerste berichten van advocaten die door hun bank werden verzocht bijkomende inlichtingen te verstrekken over transacties op hun derden- en/of kantoorrekening in het kader van M&A-dossiers, geschillen, invorderingen en dergelijke meer.
De bank wil steeds in het kader van haar witwaspreventieverplichtingen gedetailleerde informatie bekomen over de aard van het dossier, alsook over de herkomst en bestemming van de gelden. Ze verwijst in dat verband naar de plicht van iedere (rechts)persoon om die informatie mee te delen. De bank moet immers over volledige transparantie beschikken en voert daarvoor steekproeven uit bij haar klanten om desnoods extra informatie te bekomen.
De bank voegt daar vaak aan toe dat ook zij een gedragscode heeft ondertekend om de verstrekte informatie vertrouwelijk te behandelen. Indien de gevraagde informatie echter niet wordt gegeven wil de bank de betrokken advocaat geen verdere continuïteit van de dienstverlening garanderen.
We ontvangen jammer genoeg vandaag nog steeds zulke berichten. Daarom wensen we ons eerdere advies nr. 696 in herinnering te brengen.
Beroepsgeheim van de advocaat
Het beroepsgeheim van de advocaat raakt de openbare orde en kent een grondwettelijke waarde. Volgens het Grondwettelijk Hof is het beroepsgeheim van de advocaat immers
een essentieel bestanddeel van het recht op eerbiediging van het privéleven en van het recht op een eerlijk proces. Het beroepsgeheim van de advocaat heeft hoofdzakelijk tot doel het fundamentele recht op eerbiediging van het privéleven te beschermen van diegene die iemand in vertrouwen neemt, soms over iets heel persoonlijks. De effectiviteit van de rechten van verdediging van iedere rechtzoekende veronderstelt daarenboven noodzakelijkerwijs dat een vertrouwensrelatie tot stand kan komen tussen die persoon en de advocaat die hem raad geeft en hem verdedigt. Die noodzakelijke vertrouwensrelatie kan alleen tot stand komen en behouden blijven indien de rechtzoekende de waarborg heeft dat wat hij aan zijn advocaat toevertrouwt door die laatstgenoemde niet openbaar zal worden gemaakt. Hieruit volgt dat de aan de advocaat opgelegde regel van het beroepsgeheim een fundamenteel element is van de rechten van verdediging.
De gegevens die de advocaat verneemt tijdens de uitoefening van de wezenlijke activiteiten van zijn beroep, nl. het verdedigen of vertegenwoordigen in rechte van de cliënt en het verlenen van juridisch advies, zelfs buiten elk rechtsgeding, blijven door het beroepsgeheim gedekt en kunnen dus niet ter kennis worden gebracht van overheden of derden (GwH 23 januari 2008, nr. 10/2008; GwH 24 september 2020, nr. 114/2020; GwH 17 december 2020, nr. 167/2020; GwH 11 maart 2021, nrs. 45 en 46/2021; GwH 15 september 2022, nr. 103/2022).
De schending van het beroepsgeheim is strafbaar (artikel 458 Sw.). Bovendien mag de advocaat, anders dan andere houders van een professioneel geheim, dit beroepsgeheim niet schenden ter bescherming van minderjarigen of andere kwetsbaren en al evenmin voor een interdisciplinair overleg met andere dragers van een vergelijkbaar professioneel geheim (artikel 458quater Sw.). De advocaat die het beroepsgeheim schendt, is ook tuchtrechtelijk vervolgbaar.
Advocaten zijn evenwel onderworpen aan de wet van 18 september 2017 'tot voorkoming van het witwassen van het geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten' (WPW) krachtens artikel 5, §1, 28° WPW. De WPW werd omgezet in de bijlage bij afdeling III.1.2. van de Codex Deontologie voor Advocaten..
Als onderworpen entiteiten zijn advocaten dus eveneens gebonden door de verplichting om witwasvermoedens te melden wanneer zij de geviseerde activiteiten ontplooien bedoeld in artikel 5, §1, 28° WPW. Ter bescherming van het beroepsgeheim is hun meldingsplicht wel omkaderd met voorwaarden.
Enerzijds mogen advocaten volgens artikel 53 WPW geen melding verrichten wanneer de informatie of de inlichtingen werden ontvangen van of over één van hun cliënten wanneer ze de rechtspositie van deze cliënt bepalen, of hem in verband met een rechtsgeding verdedigen of vertegenwoordigen, met inbegrip van advies over het instellen of vermijden van een rechtsgeding, ongeacht of dergelijke informatie vóór, gedurende of na een dergelijk geding wordt ontvangen of verkregen.
Anderzijds mogen ze volgens artikel 52 WPW witwasvermoedens niet rechtstreeks melden aan de CFI. Ze moeten die daarentegen doorspelen aan de stafhouder, aan wie de WPW een filterfunctie toekent. De stafhouder moet immers controleren of de melding verband houdt met een van de geviseerde activiteiten bedoeld in artikel 5, §1, 28° WPW en niet gedekt is door de uitzondering van artikel 53 WPW. Enkel indien aan deze voorwaarden voldaan is, moet de stafhouder de verkregen informatie onmiddellijk en ongefilterd doorspelen aan de CFI.
Bijgevolg is het wettelijk uitgesloten dat de advocaat zijn beroepsgeheim zou delen met derden, zoals de huisbankier. Dat mag evenmin geschieden ten aanzien van andere dragers van één of andere vorm van professioneel vertrouwen, discretieplicht of geheimhouding, zoals accountants, belastingadviseurs, bedrijfsrevisoren, of bankiers.
Het is dus uit den boze dat de advocaat zou antwoorden op gedetailleerde vragen van de bank over transacties op zijn derden- of kantoorrekening. Dat zou immers een manifeste schending van zijn beroepsgeheim uitmaken.
Indien de bank zich met een antwoord in die zin tevreden zou stellen, dan moet u uw stafhouder inlichten.
Lees het advies
Ook interessant
Podcast Ten Gronde: F*Q deontologie
In een boeiende aflevering van de podcast Ten Gronde, gemodereerd door bestuurder Jan Meerts, wordt de deontologie kritisch in vraag gesteld, met een focus op de veranderende landschappen van ethiek en praktijk. Mr. Eva Raepsaet, stafhouder Luk Delbrouck en vice-stafhouder Frank Judo betreden de arena om te debatteren over de ethiek en de grenzen van het beroep.
Deze podcast biedt een unieke kans om diepgaand inzicht te krijgen in de ethiek en de moderne ontwikkelingen van het beroep. Luister alsof u er zelf bij was!
Advocaat-zorgvolmachthouders onderworpen aan witwaspreventiewet
Volgens de CFI vallen advocaten, die optreden voor een beschermd persoon in het kader van een buitengerechtelijke bescherming via lastgeving bij notariële akte op basis van artikel 489 e.v. oud BW, onder het toepassingsgebied van de witwaspreventiewet. Zij moeten dus de waakzaamheidsplichten vervullen ten aanzien van hun cliënt-beschermde persoon, en zo nodig een witwasmelding richten aan de stafhouder.