Update Opschorting uitvoering straffen 0-3 jaar via zelfaanbod
In de strijd tegen de overbevolking in de gevangenissen loopt de instructie van minister van Justitie Annelies Verlinden over de opschorting van de uitvoering van bepaalde straffen nog tot en met 31 juli 2025.
Verlenging van de maatregel
Omwille van de bevolkingsdruk op de penitentiaire inrichtingen, worden gevangenisstraffen van 0 tot 3 jaar nog steeds niet uitgevoerd. Concreet betekent deze tijdelijke noodmaatregel het volgende:
- Als het een straf is boven de 3 jaar, wordt de veroordeelde onmiddellijk opgesloten.
- Als het een straf is tot en met 3 jaar, wordt de veroordeelde niet opgesloten maar moet die zich opnieuw aanbieden tussen 1 en 15 augustus 2025 voor de uitvoering van de straf.
UPDATE: Personen die de gevangenis binnenkomen via de politie, worden niet langer geweigerd. Weigering wordt zo beperkt tot personen die binnenkomen via zelfaanbod en niet behoren tot onderstaande uitzonderingsgevallen:
Uitzonderingen
Er wordt een uitzondering op de niet-uitvoering gemaakt voor:
- Veroordelingen voor zware geweldsmisdrijven, feiten van intrafamiliaal geweld, zedenmisdrijven en terroristische misdrijven
- Veroordelingen gebaseerd op dossiers waarin er concrete aanwijzingen zijn dat de veroordeelde een onmiddellijk gevaar betekent voor de veiligheid van de maatschappij en/of de slachtoffers
- Veroordelingen uitgesproken ten aanzien van reeds aangehouden personen, personen tegen wie respectievelijk de onmiddellijke aanhouding (of bij geïnterneerden opsluiting) door de onderzoeksgerechten of vonnisgerechten, personen gevat na seining voor een bevel tot gevangenneming en personen die reeds in de gevangenis zijn opgesloten voor andere misdrijven
Blijvend probleem
De opschorting van de uitvoering is een tijdelijke noodmaatregel om de zorgwekkende situatie van de overbevolking aan te pakken. De overbevolking van de Belgische gevangenissen betreft evenwel een permanent probleem dat al vele jaren speelt.
Dat stelden ook de stafhouders van alle Belgische balies vast op 10 december 2024. Op die Internationale Dag van de Mensenrechten oefenden zij voor het eerst hun nieuwe visitatierecht uit zoals bepaald in de Basiswet betreffende het gevangeniswezen.
Er wordt binnen de federale regering onderhandeld over een voorontwerp van wet ter vervanging van de huidige noodmaatregelen en wordt er met verschillende partners gewerkt aan een actieplan voor duurzame oplossingen op middellange en lange termijn.
Lees ook
Bezoek stafhouders onthult schrijnende omstandigheden in gevangenissen
Op 10 december 2024, de Internationale Dag van de Mensenrechten, brachten de stafhouders van alle Belgische balies een bezoek aan één of meerdere penitentiaire inrichtingen binnen hun werkgebied. Zij oefenden daarmee voor het eerst hun nieuwe visitatierecht uit zoals bepaald in de Basiswet betreffende het gevangeniswezen. Lees hun bevindingen?
Nieuwe aanvulling bij richtlijn voor uitvoering gevangenisstraffen
De minister van Justitie heeft besloten om de tijdelijke maatregel tot opschorting van de uitvoering van sommige straffen tot en met vijf jaar opnieuw te verlengen. Deze instructie, die bedoeld is om de overbevolking in de Belgische gevangenissen aan te pakken, blijft van kracht tot en met maandag 13 januari 2025.
Aanvulling bij nieuwe richtlijn voor uitvoering gevangenisstraffen
In het kader van de tijdelijke maatregel tot opschorting van de uitvoering van sommige straffen tot en met vijf jaar stelt het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen vast dat heel wat veroordeelden zich blijven aanbieden om hun straf tot en met vijf jaar te doen uitvoeren, waardoor de maatregel onvoldoende effect heeft. Daarnaast ontvangen strafinrichtingen nog veel gevangenisbriefjes die dateren van vóór de datum van de instructie (18 november 2024).
Nieuwe richtlijn voor uitvoering gevangenisstraffen
Door de overbevolking is er een nieuwe richtlijn uitgestuurd waardoor enkel zware criminelen, die veroordeeld worden tot meer dan vijf jaar, meteen naar de cel moeten.
Ook interessant
Van spreekrecht naar aangifteplicht
Een nieuw wetsvoorstel wil het spreekrecht voor beroepsgeheimhouders omvormen tot een aangifteplicht. Zo zouden advocaten bij kennis van bepaalde misdrijven verplicht worden melding te doen bij het parket. In de Kamercommissie Justitie van 23 september 2025 werd OVB-bestuurder Nicolaas Vinckier daarover gehoord, die daar benadrukte dat dit het beroepsgeheim uitholt en slachtoffers net kan schaden.
Toegang tot gevangenissen: vernieuwde richtlijnen voor controle en veiligheid
Het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen heeft een geactualiseerde versie van de ministeriële omzendbrief nr. 1821 over de toegangscontrole verspreid. Deze nieuwe versie vervangt de eerdere omzendbrief.