Nieuw wetsontwerp streeft naar taalevenwicht in Brusselse justitiële organen
Schijven waarop erelonen curatoren berekend worden voor vijfde keer verhoogd met 5%
“De sleutel tot gendergelijkheid is je eigen ingesteldheid”
De eerste voorzitter van de OVB was een vrouw. Geneviève Boliau heet ze. Daarvoor was ze ook al de eerste vrouwelijke stafhouder van balie Brussel Nl en zit ze al 51 jaar in het vak. Naar aanleiding van internationale vrouwendag schenkt ze ons haar perspectief op de positie van vrouwen in de advocatuur. Zelf hecht ze niet zo veel belang aan internationale vrouwendag, wel aan gelijkheid.
Staat u er zelf weleens bij stil dat u een voorbeeld hebt gesteld als eerste voorzitter en eerste vrouwelijke stafhouder, dat u een rolmodel bent voor jonge, vrouwelijke advocaten?
"Nee, niet echt. Ik hoop vooral dat het niet was omdat ik een jurk droeg, dat andere kwaliteiten de doorslag gaven. Persoonlijk vind ik dat niet zo buitengewoon.
Ik hoop dat de jongere generatie weet dat het voor haar ook mogelijk is om kansen te krijgen en op te klimmen. Ik zie veel jonge, vrouwelijke advocaten met potentieel en een mooie toekomst. Maar veel hangt ook af van wat het leven brengt. Sommigen krijgen andere prioriteiten of hebben tegenslag. Potentieel is niet voldoende, het moet ook allemaal meezitten."
Andere prioriteiten zoals een gezin? Zorgt dat voor een grote uitstroom van vrouwen?
"Werken en zorgen voor kinderen is moeilijk. Het zijn nog steeds vooral vrouwen die die taak op zich nemen, alhoewel ik ook andere voorbeelden rond mij zie. Maar wie een loopbaan in de advocatuur nastreeft moet een onderscheid kunnen maken tussen het gezins- en het professionele leven.
Organisatie is daarom erg belangrijk. Als je kind ziek is en je op zoek moet gaan naar opvang terwijl je cliënt en tegenstrever staan te wachten in de rechtbank maak je geen goede beurt. Dan ben je een occasioneel advocaat. Cliënten moeten zien dat je hun zaak ernstig neemt en als belangrijk beschouwt.
"Structurele hulp voor je gezinsleven is onontbeerlijk. Je kan niet op alle fronten tegelijk actief zijn."
"Zelf heb ik ook kinderen, maar ik ben vrijwel steeds beschikbaar geweest omdat ik van bij het begin heb ingezien dat het onontbeerlijk was structurele hulp in te schakelen. Je kan nu eenmaal niet op alle fronten tegelijk actief zijn. Voor de rest is er geen groot geheim aan het combineren van die twee levens."
Dus wie kinderen wil en zelf steeds aan de schoolpoort wil staan, kan het niet maken als advocaat?
"Dat wordt moeilijk, ja. Maar dat is ook zo voor vrouwen die carrière maken in het bedrijfsleven, de magistratuur, het notariaat en alle andere takken waarin men zich intensief moet inzetten. Zorg voor structuur en organisatie op elk moment. Er moet altijd iemand beschikbaar zijn om problemen op te vangen. Anders ben je niet professioneel bezig.
Het gezinsleven is volgens mij niet de voornaamste reden waarom vrouwen uit de advocatuur stappen. Ik hoor vaker dat ze stoppen omdat ze het een te onzeker bestaan vinden. Het is een zwaar beroep en dat is aanvankelijk niet altijd duidelijk voor beginnelingen aan de balie. Als advocaat moet je volharden, moed hebben en in hoge mate tot zelfstandigheid bereid zijn. Dat is tegenwoordig misschien iets minder evident."
Is er gendergelijkheid in de Belgische advocatuur?
"Ja, vrouwen krijgen volgens mij gelijkwaardige kansen."
Dus u ondervindt geen structureel probleem van bijvoorbeeld glazen plafons of een voorkeur voor mannen bij aanwervingen?
"Ik heb daar geen ervaring mee. Maar goed, vanaf de eerste dag heb ik een plaat aan mijn deur gehangen en ben ik als advocaat aan de slag gegaan zoals dat toen veelal ging. Ik heb de zaak jaar na jaar uitgebreid, mij zo goed als mogelijk gespecialiseerd in een bepaalde rechtstak en stagiairs en medewerkers opgeleid. Zo is dat verder gegaan tot vandaag. Naast onafhankelijkheid is zelfstandigheid voor mij altijd essentieel geweest. Misschien hebben vrouwelijke confraters in andere types van kantoren andere ervaringen.
Ik vind gelijkheid ook een evidentie. We moeten er blijvend aan werken, maar zelf zijn we ook een belangrijk element in dat proces. Zorg zélf dat je wordt gerespecteerd. Als je iets te zeggen hebt: zeg het. Laat niet iemand anders opdraven. Je eigen gedrag zorgt ervoor dat anderen je respecteren en je als gelijke zien en behandelen. En doe wat er van je verwacht wordt met de nodige opofferingen."
Het beeld van de advocatuur is toch nog vaak dat het een mannenwereld is.
"Dat beeld klopt allang niet meer. Het heeft meer te maken met het type rechtstak. Er zijn domeinen waarin een minderheid aan mannelijke confraters actief is zoals het familierecht. En er zijn er andere waar dat net het omgekeerde is. In mijn lange loopbaan heb ik wel een evolutie gezien. Toen ik begon waren er veel minder vrouwelijke advocaten, maar er waren ook veel minder advocaten in het algemeen.
Gelijkheid hangt echt af van je ingesteldheid. Tal van vrouwelijke advocaten zijn competente en sterke persoonlijkheden. Zij moeten zeker niet onderdoen voor hun mannelijke confraters."
Hebt u ooit gevoeld dat u werd onderschat omdat u een vrouw bent? Vrouwen worden vaak als zachtaardig en fragiel gepercipieerd en dat rijmt niet altijd met de hardheid van de advocatuur.
"Nee, ik heb mij nooit gediscrimineerd gevoeld in mijn beroep omdat ik een vrouw was. Misschien heb ik geluk gehad maar ook de mannen in mijn omgeving maken geen onderscheid. Mijn vader, echtgenoot en zonen beoordelen mannen en vrouwen op dezelfde manier.
"In onze maatschappij wordt zachtaardigheid niet voldoende gewaardeerd."
"Vrouwen zijn inderdaad meestal zachtaardiger dan mannen. Maar die zachtaardigheid kan ook zijn voordelen hebben. Het is een misvatting dat we problemen steeds moeten oplossen met een harde aanpak. In onze maatschappij wordt zachtaardigheid niet voldoende gewaardeerd. Ik hoor soms van nieuwe cliënten dat ze een advocaat zoeken die ‘er hard tegenaan gaat’. Dat vind ik niet fijn. Je wordt ook wel harder met de jaren, je evolueert. Elke dag te maken krijgen met conflictsituaties werkt dat in de hand."
Hoe hebt u internationale vrouwendag beleefd? Vindt u die dag belangrijk?
"Ik ben er niet blijven bij stilstaan. Ook in mijn omgeving heb er niets van gemerkt. Tegenwoordig wordt elke dag wel in het teken geplaatst van een of ander thema, en dat is jammer want sommige belangrijke maatschappelijke pijnpunten moeten daardoor ten onrechte aan belang inboeten.
Dat gendergelijkheid wereldwijd verre van opgelost is, moeten we niet betwijfelen maar in ons beroep staan de zaken er hier in België gelukkig goed voor. Ik maak mij dus weinig zorgen over de toekomst van de vrouwelijke advocatuur."
Bio
- Actief sinds 1969
- Focus op familierecht, huwelijksvermogensrecht en personenrecht
- Eerste vrouwelijke stafhouder balie Brussel Nl (1996-1998)
- Voorzitter Vereniging van Vlaamse Balies, later Orde van Vlaamse Balies (1998-2005)
- Voorzitter Middagconcerten in Brussel
Ook interessant
Kat Van Nuffel: "Ik zie meer dan ooit bereidheid to walk the talk"
Kat Van Nuffel is een toonaangevend figuur in HR en diversiteit en inclusie beleid, en voorzitter van de Legal Diversity & Inclusion Alliance. Haar passie voor diversiteit, gelijkheid en inclusie zal bijdragen tot een interessant debat tijdens de sessie 'Diversiteit en inclusie in de advocatuur' op het OVB Congres op 26 april. In dit interview benadrukt ze het belang van open dialoog en het omarmen van werknemersfeedback.
Wat weet u over de elektronische handtekening?
We merken dat er bij advocaten vooral vragen rijzen over elektronische handtekeningen. De wetgeving is bijzonder complex en vindt u terug in de eIDAS-verordening en de Wet van 21 juli 2016 tot uitvoering en aanvulling daarvan. Hier leest u alvast de basisinformatie.