Standpunt hoorrecht minderjarigen in familierechtbank
Bij Koninklijk Besluit van 23 augustus 2014 werd het model van informatieformulier voor het hoorrecht van minderjarigen vanaf 12 jaar vastgesteld (BS 29 augustus 2014). De Orde van Vlaamse Balies kan zich niet vinden in dat model én in de werkwijze die de minderjarige moet volgen om effectief door de familierechtbank te worden gehoord. Dat liet zij weten aan de minister van Justitie.
Vervolgens werd tegemoetgekomen aan de verzuchtingen van de OVB door de invoering van nieuwe modellen van informatieformulieren bij KB van 28 april 2017 (BS 22 mei 2017). Die modellen zijn opgesteld in een toegankelijke, kindvriendelijke taal en vermelden uitdrukkelijk dat de minderjarige gratis een jeugdadvocaat kan raadplegen.
KB 23 augustus 2014
Bij Koninklijk Besluit van 23 augustus 2014 werd het model van informatieformulier voor het hoorrecht van minderjarigen vanaf 12 jaar vastgesteld (BS 29 augustus 2014). De Orde van Vlaamse Balies kan zich niet vinden in dat model én in de werkwijze die de minderjarige moet volgen om effectief door de familierechtbank te worden gehoord. Dat liet zij weten aan de minister van Justitie.
Nieuwe werkwijze hoorrecht minderjarigen
Voortaan krijgt de minderjarige vanaf 12 jaar zo'n informatieformulier toegestuurd. Dat is in een erg moeilijk te begrijpen taal opgesteld. Wil de minderjarige gehoord worden, dan moet hij op het antwoordformulier het vakje “JA” aankruisen en dat terugsturen naar de familierechtbank. Voor kinderen vanaf 12 jaar is het allesbehalve evident om dat zelfstandig te doen, in de veronderstelling dat zij de brief al effectief te zien krijgen.
De nieuwe werkwijze zal er volgens de OVB dan ook toe leiden dat in de praktijk veel minder kinderen gehoord worden dan onder de oude wetgeving, wat absoluut in strijd is met de geest van de nieuwe wet. Onder het oude recht kreeg de minderjarige immers meteen een oproepingsbrief toegestuurd met de dag en het uur waarop hij zou worden gehoord en moest hij verder geen actie ondernemen.
Interpretatie OVB
De OVB verkiest daarom om de nieuwe wet zo te interpreteren dat de minderjarige samen met het informatieformulier meteen ook een oproepingsbrief krijgt toegestuurd met daarin de datum en het uur waarop hij voor de familierechter moet verschijnen. Enkel wanneer hij afstand wil doen van zijn hoorrecht óf verhinderd is op het voorgestelde tijdstip maar wel graag op een ander moment gehoord wil worden, moet hij dat laten weten aan de familierechtbank. Wil hij gehoord worden op het voorgestelde tijdstip, moet hij niet reageren en gewoon op dat moment naar de rechtbank komen. Zo zullen, volgens de OVB, veel meer minderjarigen ook effectief door de rechter gehoord worden, wat beantwoordt aan de bedoeling van de wetgever.
De rechtsleer ondersteunt die interpretatie van de nieuwe wet: P. Senaeve, “Het hoorrecht van minderjarigen sinds de wet op de familie- en jeugdrechtbank”, T.Fam. 2014, 180, nr. 20. Toch gebeurt dat in de praktijk nauwelijks. De OVB meent echter dat alle familierechtbanken die interpretatie zouden moeten hanteren.
Geen verplichte bijstand advocaat
Daarnaast betreurt de OVB dat de wetgever de bijstand van een advocaat tijdens de uitoefening van dit hoorrecht niet heeft verplicht, louter om budgettaire redenen. De OVB heeft dat herhaaldelijk bepleit tijdens de voorbereidende werkzaamheden in het parlement. In de informatiebrief zouden dan meteen de contactgegevens van de aangestelde advocaat kunnen worden meegedeeld.
KB 28 april 2017
Totstandkoming
Op 30 mei 2017 stelden mevrouw Sabien Lahaye-Battheu en mevrouw Goedele Uyttersprot in de Kamercommissie Justitie samengevoegde vragen aan Minister Geens omtrent het model informatieformulieren. De minister gaf in zijn antwoord te kennen dat nieuwe informatieformulieren werden opgesteld in samenspraak met de Kinderrechtencommissaris en de Délégué général aux droits de l'enfant, en dat verschillende kinderen gehoord werden om de formulieren op te kunnen stellen in een voor hen geschikte taal.
Uiteindelijk werden nieuwe informatieformulieren ingevoerd door het KB van 28 april 2017 tot vaststelling van het model van informatieformulier bedoeld in artikel 1004/2 van het Gerechtelijk Wetboek, dat het oude KB van 23 augustus 2014 vervangt. Het nieuwe KB verscheen in het Belgisch Staatsblad op 22 mei 2017 en trad in werking op 1 juni 2017.
Inhoud: nieuwe formulieren op kindermaat mét vermelding jeugdadvocaat
De OVB is verheugd dat de nieuwe modellen van informatieformulieren opgesteld zijn in heldere, toegankelijke taal op kindermaat. Bovendien voorziet het nieuwe KB in drie modellen voor informatieformulieren, in tegenstelling tot het KB van 23 augustus 2014 waarin slechts één model opgenomen was. De informatieformulieren vermelden nu wél uitdrukkelijk dat de minderjarige gratis een jeugdadvocaat kan raadplegen. Dergelijke vermelding ontbrak voorheen op het model bij het KB van 23 augustus 2014.
Nog vragen? Onze specialisten ter zake
Gerelateerd nieuws
Vlaams Detentiecentrum en gemeenschapsinstellingen verhuizen naar Agentschap Justitie en Handhaving
De e-mailextensie van uw contactpersonen bij de gemeenschapsinstellingen en het Vlaamse Detentiecentrum wijzigt van @opgroeien.be in @vlaanderen.be. Een logisch gevolg van hun verhuis op 1 januari 2026 van Agentschap Opgroeien naar Agentschap Justitie en Handhaving.
Video geeft minderjarige asielzoekers houvast in beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen
Een beroepsprocedure bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen is voor veel advocaten bekend terrein. Maar jonge asielzoekers zitten vaak met veel vragen. Een nieuwe video biedt hen duidelijke en realistische informatie over wat zo’n hoorzitting inhoudt en kan zo de drempel voor jonge cliënten verlagen.
OVB ondersteunt modernisering van het bijzondere contractenrecht
De Kamercommissie Justitie organiseerde op 18 november een hoorzitting over het wetsvoorstel tot invoeging van Boek 7 “Bijzondere contracten” in het Burgerlijk Wetboek. Omdat wij onze opmerkingen reeds hadden toegelicht, beperkten wij ons tot twee punten: de regeling omtrent de betwiste rechten en de kennisgevingstermijn bij conformiteitsgebrek.
"De rechtstaat is geen erfgoed, maar een belofte die we elke dag opnieuw moeten waarmaken."
De rechtsstaat staat onder druk, zo waarschuwt het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM) in hun nieuwe rapport voor ernstige structurele uitdagingen in België: het niet-uitvoeren van rechterlijke beslissingen, tekorten bij justitie, en druk op fundamentele vrijheden. "De afbouw van de rechtstaat gebeurt niet met luide trom. Ze sluipt," benadrukt bestuurder Nadia Van Baelen in haar pleidooi voor het bewust beschermen van de rechtstaat.
Uitstel voor wet statuut bewindvoerder
In het Belgisch Staatsblad van 6 augustus 2025 werd de wet van 18 juli 2025 tot wijziging van de wet van 8 november 2023 betreffende het statuut van bewindvoerder over een beschermde persoon gepubliceerd. Die wet stelt de inwerkingtreding van verschillende bepalingen van de wet van 8 november 2023 uit. Het betreft de bepalingen die verband houden met het nationaal register van professionele bewindvoerders die volgens de wet van 8 november 2023 uiterlijk op 1 september 2025 in werking moesten treden.
Rekentool onderhoudsbijdragen voor kinderen geactualiseerd
De rekentool voor onderhoudsbijdragen aan kinderen werd geactualiseerd. Die tool, ontwikkeld door Rob Hobin, ere-eerste voorzitter van het hof van beroep Antwerpen, is een eenvoudig instrument voor advocaten om de onderhoudsbijdragen voor kinderen te berekenen.
Nieuwe regels op komst voor vereffening, verdeling en boedelbeschrijving
De wet van 18 juni 2025 tot wijziging van de artikelen 572bis, 1179 en 1184 van het Gerechtelijk Wetboek, van het vierde deel, boek IV, hoofdstuk VI, van hetzelfde Wetboek, met betrekking tot de verdelingen en veilingen, evenals van artikel 4.101 van het Burgerlijk Wetboek op vereffening-verdeling, is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 27 juni.
Benoît Van Cauwenberghe wint Scriptieprijs 2024
Benoît Van Cauwenberghe studeerde af aan de faculteit rechtsgeleerdheid en criminologische wetenschappen aan de UGent, waar hij zowel zijn master in de criminologie als zijn master in de rechten behaalde met de grootste onderscheiding. Met zijn masterproef "Informatie van inlichtingendiensten: bewijs of inlichting in een strafprocedure en het recht van verdediging?" heeft hij onze Scriptieprijs ter waarde van 2.500 euro in de wacht gesleept.
Onderzoek naar digitale hulpmiddelen in arbeids- en familierecht: uw input telt!
De Europese Unie wil de toegang tot de rechter verbeteren en de digitalisering van gerechtelijke procedures versterken. Neem 10 minuten de tijd om een vragenlijst in te vullen over het gebruik van digitale tools in arbeids- en familierechtelijke procedures.