In de Antwerpse familierechtbank wordt opvolgen de regel en pleiten de uitzondering
Sinds begin dit jaar heeft de Antwerpse familierechtbank een zogenaamde 'opvolgkamer'. Ouders die uit elkaar gaan, zoeken in die opvolgkamer eerst samen met een familierechter welke mogelijkheden er nog zijn naast het juridische gevecht voor een pleitkamer. Advocaten hebben zich geëngageerd om mee hun schouders te zetten onder dit project, vanuit een gezamenlijke bekommernis: zoveel mogelijk kinderleed voorkomen.
In de podcast Ten Gronde praat OVB-woordvoerder Sofie Demeyer over dit initiatief met de Antwerpse familierechter Annelies Laureyssens.
De Antwerpse familierechters stelden vast dat ze heel wat dossiers van gescheiden ouders alsmaar zagen terugkomen. Hun vonnissen boden geen oplossing voor ouders die de strijdbijl maar niet wilden begraven en de familierechters vonden het vooral pijnlijk om kinderen te horen vertellen dat ze al jaren gebukt gaan onder de strijd tussen hun ouders. Ze besloten om het roer om te gooien en vanaf nu te werken met opvolgkamers waarbij de rechter de ouders stimuleert om zelf tot oplossingen te komen, een akkoord dat ouders samen bereiken houdt veel langer stand dan een rechter die in een vonnis de knoop doorhakt.
Hoe gaat het er aan toe in die opvolgkamers?
Het begint op de inleidingszitting met trajectbepaling waarbij de rechtbank nagaat welk traject de ouders willen volgen om zelf tot een oplossing te komen. De rechtbank zet daarbij in op 5 pijlers:
- De balie: de rechtbank vraagt advocaten om vooraf alles goed door te spreken met hun cliënten, bij het begin van een probleem kan er vaak nog veel worden opgelost door de koppen bijeen te steken.
- De bemiddelaars: zij bieden bijvoorbeeld gratis kennismakingsgesprekken aan
- De Kamers Minnelijke Schikking: advocaten wordt gevraagd om de zittingen beter voor te bereiden zodat die efficiënter verlopen door bijvoorbeeld al met de andere partij te overleggen en al stukken uit te wisselen
- De hulpverlening: psychologen, het CLB, multidisciplinaire centra…kunnen helpen om angels uit een conflict te halen
- Het Openbaar Ministerie: dat engageerde zich om voortaan niet langer zomaar te seponeren of te vervolgen maar ouderparen echt op gesprek te laten komen bij het parket
Met die 5 pijlers wil de rechtbank de dialoog tussen ouders op alle mogelijke manieren stimuleren om weg te blijven van de strijd. In de opvolgkamer volgt de familierechter dan op hoe het loopt met het traject dat de ouders daarvoor gekozen hebben. Alleen als het foutloopt grijpt de rechter in om zelf een beslissing te nemen.
Ik sprak op 14 maart met familierechter Laureyssens, het proefproject met de opvolgkamer liep toen nog maar een goede 2,5 maand. Toch stelde ze al vast er van de inleidingskamer maar een zesde van de zaken nog bij haar in een pleitkamer terechtkomen.
Ik heb bijvoorbeeld al vastgesteld: hoe meer tijd je investeert in mensen op zitting, hoe minder vonnissen je schrijft. Hoe meer mensen we daar bemiddelde overeenkomsten krijgen hoe minder vonnissen we zelf moeten vellen, hoe minder werk we op termijn gaan hebben, daar geloof ik rotsvast in dus dat is de inspanning zeker waard.
Wat verwacht de Antwerpse familierechtbank van advocaten?
Familierechter Laureyssens hoopt dat advocaten beseffen dat zij een heel belangrijke rol hebben als vertrouwenspersoon. Ze vraagt hen om de zaken niet op de spits gaan drijven, niet gaan procederen om te procederen maar samen met hun cliënten te zoeken naar alternatieve oplossingen zoals bemiddelen, onderhandelen of de kamer minnelijke schikking.
Advocaten niet als de pitbull die wil winnen, maar als een heel oplossingsgerichte vertrouwensfiguur die mensen kan begeleiden in de richting van een echte oplossing.
In een charter dat met de advocaten werd afgesloten hebben de advocaten zich alvast geëngageerd om hun taalgebruik in het inleidende verzoekschrift of de dagvaarding ook sereen te houden.
Familierechter Laureyssens is verheugd dat heel veel advocaten nu al kiezen voor die serene weg, weg van de strijd. Dat is voor iedereen een win-winsituatie vindt ze, in de eerste plaats voor de ouders en voor de kinderen. De familierechters ondersteunen de balie daarin door aan mensen te kennen geven dat zij het volste vertrouwen hebben in die advocaten.
Als tegenprestatie: een beter zittingsmanagement
De idee van de opvolgkamer is ook dat er zoveel mogelijk schriftelijk wordt afgehandeld. Stel: advocaten zijn aan het onderhandelen en dat loopt goed, dan moet niemand naar die opvolgkamer komen, de advocaten laten het schriftelijk weten en de familierechters verdagen het ook schriftelijk.
Antwerpen wil ook iets doen aan de lange wachttijden bij de familierechtbank want zowel burgers als advocaten verliezen daar veel te veel tijd mee. Antwerpen wil daar een digitale mouw aanpassen, via een app bijvoorbeeld. Voorlopig is dat nog toekomstmuziek maar er wordt aan gewerkt.
Liever via Spotify?
Ook interessant
Podcast Ten Gronde: F*Q deontologie
In een boeiende aflevering van de podcast Ten Gronde, gemodereerd door bestuurder Jan Meerts, wordt de deontologie kritisch in vraag gesteld, met een focus op de veranderende landschappen van ethiek en praktijk. Mr. Eva Raepsaet, stafhouder Luk Delbrouck en vice-stafhouder Frank Judo betreden de arena om te debatteren over de ethiek en de grenzen van het beroep.
Deze podcast biedt een unieke kans om diepgaand inzicht te krijgen in de ethiek en de moderne ontwikkelingen van het beroep. Luister alsof u er zelf bij was!
Podcast Ten Gronde: Dag van de Rechtstaat 2024
"Is de rechtstaat in gevaar, zitten we als het ware op 'de Titanic van de rechtstaat' en zijn wij de laatste strijkjes die nog wat melodietjes spelen terwijl we roemloos ten onder gaan? Of bevinden we ons net op een culminerend punt van borrelend potentieel van onze (Europese) instellingen?" Deze vraag (en meer) legt gespreksmoderator Peter Callens voor aan onze gasten, ongetwijfeld stof voor een interessant gesprek. Luister alsof u er zelf bij was!