Laat u of uw medewerker niet vangen met valse e-mails voor betalingsverzoeken
Go digital or go home
Op 28 oktober 2022 sprak Antoon Dierick de openingsrede van de Vlaamse Conferentie der Balie van Gent uit ter opening van het gerechtelijk jaar 2022-2023. Mr. Dierick is vennoot bij MDP Advocaten en gespecialiseerd in de juridische aspecten van de informatie- en digitale maatschappij.
In zijn rede constateert mr. Dierick terughoudendheid bij advocaten om zich verder te verdiepen in digitalisering en legal tech. Volledige benutting van en investering in digitale technologische oplossingen vindt nog lang niet overal plaats. Hiervoor noemt hij verschillende oorzaken. “Er zijn veel kleine kantoren in Vlaanderen, die mogelijks denken niet de middelen te hebben te investeren in digitale technologie. Ook zijn advocaten (en misschien terecht) geneigd te aarzelen over toepassing van nieuwe oplossingen, wanneer deze nog niet 100% kwalitatief lijken om bestaande processen te vervangen.” Een extra hinderpaal wordt gevormd door het gebrek aan technologische kennis of technologische vaardigheden. In de opleidingen wordt er volgens mr. Dierick dan ook onvoldoende aandacht besteed aan deze kennis en vaardigheden. “Zo was in de opleiding Rechten van de Universiteit van Gent tot voor kort alles wat met IT te maken heeft facultatief te volgen voor studenten. Sinds kort is er een verplichte introductie tot het IT-recht. Maar deze beperkt zich tot de overdracht van juridisch inhoudelijke kennis die relevant is bij de inzet van IT, zoals kennis over de GDPR. In de beroepsopleiding tot advocaat was er vervolgens helemaal geen aandacht voor digitalisering of technologie. Advocaten worden op deze manier dus onvoldoende voorbereid op de toepassing van digitale technologie in hun kantoor, en dat moet beter. En onbekend maakt nu eenmaal onbemind. Er zijn ongetwijfeld genoeg advocaten die de toenemende rol van technologie in de uitoefening van het beroep zien als een bedreiging voor de invulling en het voortbestaan ervan.”
Mr. Dierick verwijst ook naar het feit dat advocatenkantoren tot een aantal jaren geleden zichzelf expliciet geen onderneming mochten noemen. “Nu we ineens wel worden geacht ondernemingen te zijn, moeten we denken als ondernemers. Dat zijn we niet gewend. We zien nog niet altijd de kansen die digitale technologieën ons bieden in het kader van ondernemerschap. Dit biedt ook een verklaring voor het feit dat advocaten nog niet zo actief zijn op de sociale media. Nog niet zo lang geleden was reclame maken als advocaat echt niet vanzelfsprekend.”
Het zich blind afsluiten van technologische ontwikkeling of de onwil om daar adequaat mee om te gaan stelt de advocaat bloot aan een aantal reële risico’s.
Volgens mr. Dierick is het echter wel een must voor advocaten om zich verder te ontwikkelen met betrekking tot digitale technologie. “Het zich blind afsluiten van technologische ontwikkeling of de onwil om daar adequaat mee om te gaan stelt de advocaat bloot aan een aantal reële risico’s,” zo stelt hij. “Allereerst het risico om niet meer te kunnen voldoen aan het verwachtingspatroon van cliënten. Cliënten, zowel particulieren als bedrijven, zoeken in toenemende mate naar gemak en efficiency. Zij zullen verwachten dat ook hun advocaat gebruikmaakt van oplossingen die het werk efficiënter maken en, uiteindelijk, het factuurbedrag doen dalen.” Een tweede risico ziet mr. Dierick in de opkomst van niet-advocaten die zelf met behulp van digitale technologie juridische diensten gaan invullen. Zo kunnen bedrijfsjuristen met behulp van softwarepakketten hun organisatie zelf voorzien van juridische diensten waarvoor ze voorheen een advocaat inschakelden. Maar ook bijvoorbeeld notarissen, gerechtsdeurwaarders, consultancybedrijven en accountants kunnen aan hun klanten diensten aanbieden zoals het verlenen van eenvoudige juridische adviezen, het opstellen van contracten of het opmaken van standaardiseerbare juridische documenten.” Hij laat zich echter liever niet sturen vanuit de risico’s die op ons afkomen, maar ziet vooral de kansen van digitalisering voor de advocaat zelf. “Voor de advocatuur valt bijvoorbeeld winst te behalen in het sneller opzoeken van documenten en kennis in databases. Met inzet van bijvoorbeeld Artificial Intelligence is er nog zoveel te verbeteren in het vele opzoekwerk dat wij dagelijks doen. Ook is een beter beheer van de kennis in organisaties nodig. Op dit moment weet ik niet goed welke adviezen mijn collega ooit al eens heeft uitgebracht en welk opzoekwerk hij daarvoor al heeft verricht; zaken die ik misschien kan hergebruiken bij een pas binnengekomen dossier. Met digitale technologie is het mogelijk deze kennis centraal toegankelijk te maken voor het hele kantoor. Een ander voorbeeld van digitalisering is de grotere reikwijdte naar potentieel cliënteel. Als we er maar voor open durven staan, biedt digitale technologie ons veel opportuniteiten om sneller en efficiënter te werken.”