Myriem El-Kaddouri over (in­ter­sec­ti­o­ne­le) gen­der­ge­lijk­heid Een pleidooi voor vooruitgang

1. U roept op tot een wereldwijde aandacht voor vrouwenrechten, zowel hier bij ons als in conflictgebieden in Palestina, Congo en Yemen. Denkt u dat we ons, als maatschappij, genoeg bewust zijn van hoe groot de gender gap nog steeds is, ondanks de vooruitgang in de laatste decennia?

Echte gendergelijkheid is net de mogelijkheid voor elke vrouw om vrij invulling te geven aan haar leven, los van wat die keuze inhoudelijk is. Echter, echte gelijkheid kan alleen worden bereikt als er volledige vrijheid is voor vrouwen om individuele keuzes te maken. Vrijheid is bijvoorbeeld ook het recht en de mogelijkheid om wel een hoofddoek te dragen als je dat wilt. Dit zijn onderbelichte kwesties waar we vandaag, vanuit Europa gesproken, nog niet genoeg aandacht aan besteden."

2. Hoe kunnen we als samenleving de ruimte vergroten voor diverse interpretaties van feminisme en vrijheid, zoals u benadrukte, zonder beperkt te worden door vooraf bepaalde ideologieën?

"Ja, het is essentieel om rekening te houden met de intersectionaliteit van vrouwen. Een vrouw is niet eendimensionaal; ze heeft een complexe identiteit die ook leeftijd, seksuele voorkeur, etc. omvat.

Mijn speech concentreerde zich specifiek op het aspect van etniciteit, omdat vrouwen discriminatie op verschillende manieren ervaren op basis van hun veelzijdige identiteit. Een voorbeeld dat mij bijzonder bijblijft, heeft betrekking op de gezondheidszorg, een cruciale sector. Ondanks veel wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat vrouwen minder vaak en minder snel een juiste diagnose krijgen, wordt dit probleem nog frequenter bij vrouwen met een migratieachtergrond. Dit komt deels door een gebrek aan onderzoek. In het verleden werden vrouwen in de medische literatuur vaak beschouwd als 'kleine mannen', en onderzoek werd hoofdzakelijk op mannen uitgevoerd, waarbij de resultaten verondersteld werden van toepassing te zijn op vrouwen. Nu weten we dat dit verouderd is, aangezien vrouwen bijvoorbeeld unieke hormonale cycli hebben. Desondanks blijft veel onderzoek gebaseerd op deze vooringenomenheid.

Wanneer we vrouwen van kleur in overweging nemen, blijkt dat deze aspecten nog onderbelicht en onvoldoende onderzocht zijn. Bijvoorbeeld, huidaandoeningen bij vrouwen met een donkere huidskleur worden vaak over het hoofd gezien. Daarom is het cruciaal om rekening te houden met de meerlagige en intersectionele identiteit van vrouwen. Alleen door alle facetten in overweging te nemen, kunnen we streven naar gendergelijkheid en alle vrouwen betrekken, wat van groot belang is.

Ik haal nu het voorbeeld aan van de nood aan meer onderzoek, maar dat toont ook het belang aan van meer representatie. Als er bijvoorbeeld meer vrouwelijke wetenschappers waren, met inbegrip van vrouwen met een migratieachtergrond, zouden deze onderwerpen vanzelfsprekend meer worden bestudeerd. Dus, niet alleen onderzoek, maar ook representatie is van groot belang om deze doelstelling te bereiken."

3.  In uw speech noemde u de rol van onderwijs in het integreren van diverse verhalen en perspectieven. Nu u binnenkort zelf de academische wereld betreedt als doctoranda, welke specifieke veranderingen zou u graag willen zien in het onderwijssysteem om meer inclusiviteit te bevorderen?

"Ja, ik geloof dat de eerste en voornaamste stap ligt in het vergroten van diversiteit in onderzoek, geschreven werken, en andere bronnen. Wanneer er al meer diversiteit is op dat gebied, zullen automatisch ook meer diverse verhalen aan bod komen. Als de leraar voor de klas zelf ook diverser is, speelt dat een cruciale rol. Ik ben niet iemand die quota's als een absoluut principe beschouwt om dit te bereiken, maar ik pleit wel voor het wegnemen van barrières. Het doel is ervoor te zorgen dat mensen die de keuze willen maken om bijvoorbeeld het onderwijs in te gaan, dat ook daadwerkelijk kunnen doen.

Ik denk bijvoorbeeld aan het hoofddoekenverbod sinds 2013-2014 in het GO! onderwijs. Moslimvrouwen die een hoofddoek dragen en de opleiding gevolgd hebben, krijgen op die manier niet de kans om voor de klas te staan! Dit is slechts een klein voorbeeld van een drempel die de mogelijkheden voor representatie en inclusie beperkt."

4.  Heeft u uit eigen ervaring gesproken over de impact van micro-agressies? En welke adviezen heeft u voor jonge vrouwen om hiermee om te gaan?

"Ja, ik heb het zelf al meegemaakt, maar ik heb hier vooral ook al zien gebeuren. Ik ben dan vaak de ‘vervelende’ persoon die erop reageert. Ik weet dat dit de sfeer soms wat kan bederven, maar het is belangrijk om micro-agressies te benoemen. Ik heb er recent zelfs een interessante opleiding over gevolgd aan de balie Gent, een omstaanderstraining. Ik geloof dat je vooral als buitenstaander hierin een verschil kan maken. Als je ziet dat het iemand anders overkomt, grijp dan in. Het is belangrijk om niet ongemakkelijk mee te lachen, want zo creëer je de indruk van een consensus die er niet is - dat de situatie "niet zo erg" is, terwijl we vaak impliciet weten dat de opmerking kwetsend is. Als we dat allemaal een beetje zouden doen, zouden kwetsende opmerkingen en micro-agressies minder genormaliseerd worden.

Bovendien zijn micro-agressies vaak het gevolg van onwetendheid en is de persoon, en de persoon die ze maakt, is zich meestal van geen kwaad bewust. Als een buitenstaander de kwetsende opmerking benoemt, is de kans groter dat deze persoon deze in de toekomst vermijdt. Mijn tips richten zich vooral op omstanders, omdat net zij het grootste verschil kunnen maken.

Onderzoek toont aan dat micro-agressies in het kader van racisme zelfs een grotere impact kunnen hebben dan openlijk racistische opmerkingen. Het is makkelijker om iemand aan te spreken op een duidelijk racistische opmerking, maar micro-agressies kunnen net zo kwetsend zijn en worden vaak geminimaliseerd. Hierdoor is het voor het slachtoffer moeilijker om erover te praten. Het is ook lastig om zelf op micro-agressies te reageren vanwege hun verborgen aard, maar als de opmerking van een buitenstaander komt, wordt deze vaak beter ontvangen. Opmerkingen van omstaanders helpen ook om het besef te verspreiden dat je helemaal niet kleinzerig bent als jij een slecht of ongemakkelijk gevoel krijgt bij bepaalde opmerkingen, want aan die mindset is wel nog wat werk. We moeten dus allemaal attent zijn en beseffen dat we een zekere verantwoordelijkheid dragen. Een kleine actie van ons kan een grote impact hebben."

5.  "Gendergelijkheid is geen zero sum game", iedereen heeft er baat bij. Wat is volgens u de rol van mannen bij het bevorderen van gendergelijkheid, en hoe kunnen zij actief bijdragen aan het verwezenlijken van de doelen die u in uw speech hebt benoemd?

"De eerste essentiële stap is het erkennen van genderongelijkheid, wat inhoudt dat men zichzelf informeert en openstaat voor nieuwe perspectieven. Hedendaags feminisme wordt soms onterecht verward met mannenhaat, waardoor het moeilijk is voor vrouwen en non-binaire personen om zichzelf als feminist te identificeren. Het is belangrijk te benadrukken dat feminisme niet draait om het verminderen van rechten voor mannen, maar om het nastreven van volledige gendergelijkheid tussen de geslachten. Het is dan ook cruciaal dat ook mannen openstaan voor feministische ideeën. Niet alleen doorbreekt dit het stigma, maar zo kunnen mannen ook, zowel bij henzelf als in hun maatschappelijke rol als omstaander, helpen bij het identificeren, oplossen en mogelijk voorkomen van problemen.

Vaak ervaren mannen uitspraken over bepaalde situaties als een persoonlijke aanval. Dit is een erg menselijke reactie, ik ben er vast ook schuldig aan, waar we op moeten letten wanneer personen uit minderheidsgroepen hun ervaringen delen. Het is voor mensen die over het algemeen minder barrières ervaren, moeilijker om te herkennen en erkennen dat deze moeilijkheden wel degelijk aanwezig zijn voor anderen, vooral als de discriminatie structureel of impliciet is. Ik denk dat de eerste stap voor mannen is om open te staan voor verschillende perspectieven en de verhalen van anderen serieus te nemen. Het is belangrijk om de eigen acties, ervaringen en perspectieven in twijfel te durven trekken. Deze kritische benadering kan al veel veranderen!"

"Dear Secretary of State Leroy,

Esteemed Ministers of Equality,

As a child, I was a bossy know-it-all – or so I was told. “Your voice is too loud, you talk too much, you are way too curious.” This is what I was taught not only by my parents, but by my teachers, my friends and my surroundings. This is my genetic legacy: a woman must prove herself twofold, and woman with a different ethnicity even thrice. At the same time, it seemed that by taking up space, I overstepped some unspoken boundaries.

Ironically, these attributes have propelled me to this very moment, affording me the privilege of addressing you, Esteemed ministers, as a lawyer, a writer and an advocate for equality, on this exact topic that resonates deeply within me: women’s rights and intersectionality.

Over the last decades there has been significant progress, yet significant gender gaps persist: the pay gap, the health gap, the pension gap, the wealth gap and myriad of other divides. My aim is to bring into focus the exacerbation of these disparities, underscored by the reality of women’s multi-layered identities. Women experience discrimination differently based on their unique intersections of socio-economical class, sexuality, age and especially, ethnicity.

We can no longer accept that women have a higher chance of becoming the victim of physical, sexual or online abuse. Shockingly, at least 33% of women and girls in the European Union are survivors of physical or sexual violence, and an alarming half have experienced sexual harassment. What's even more distressing is that when we zoom in on the data concerning women with a migration background, these figures skyrocket. I want to accentuate the particularly alarming instances of aggression directed towards Muslim women who wear a headscarf. This form of discrimination adds another layer to the intersectionality of gender and cultural identity. Regrettably, there is a lack of overall data for the EU that delves into this intersection, but other scholarly research and the countless testimonies of victims, for example in the media, paint a vivid picture.

We can no longer accept that women have fewer opportunities in the job market and still earn less than their male counterparts. As highlighted in the EIGE study, there is not only a gender wage gap, there is a pension gap that is twice as big and a wealth gap that is three times larger. This can leave women dependent on men, putting them at risk of getting stuck in toxic or abusive relationships because they might not have the financial means to walk away. We should have the freedom and possibility to enter any professional field we desire, be it full-time or part-time in the healthcare sector, or in STEM or take on household work, which is often overlooked and undervalued, as unpaid labor, whereas in fact it holds great economic value. These gaps are even more prevalent, when we take into account ethnicity and focus on women with a different cultural background. While comprehensive studies within the EU are, again, limited, extensive research conducted in the United States, as well as more localized studies within certain European countries, consistently reveal that the gender wage gap varies widely by cultural background and ethnicity, not only because of differences in education, but because of hiring discrimination against various ethnic groups, sometimes leading to complete exclusion from the labor market. Now, more than ever, with all challenges knocking at our door, Europe requires the possibility of full economic participation of our entire population: of every willing and able man and woman, with every background possible.

We can no longer accept that women have a higher chance of being misdiagnosed and receive less qualitative healthcare. Women, and even more woman of color, are most likely to be misdiagnosed and face significantly more challenges in healthcare for example in early cancer detection. The so called theory of the "Mediterranean syndrome" is illustrative and has stuck with me. According to this theory women with North-African ethnicity express their pain more openly and in an exaggerated way. This bias has been proven wrong many times but still leads to a lower quality of health care. There are persistent inadequacies in inclusive research and education. Not so long ago, a medical illustration of a black fetus went viral, highlighting the prevalent use of predominantly white models in the medical field. This confirms that the health care practice is not yet a representation of our reality.

We can no longer accept micro-aggressions: I do not speak well for an immigrant daughter, I am just well spoken. I am not a good female lawyer, I am just a good lawyer.

We can no longer accept the fetishization of our bodies and the unattainable beauty standards for women.

We can no longer accept patriarchal value measures of labor.

We can no longer accept the lack of agency over our relationships and our reproductive choices.

We can no longer accept the fact that we cannot be unapologetically ourselves.

Gender equality and feminism is about having the liberty to express ourselves as we want, practice our religion or spirituality, free from imposed restrictions and wear whatever
we want, whether it’s a bikini or a burkini, without repercussions. The heart of gender equality lies not just in the possibility and freedom for women to choose but more so
in the respect for these choices.

When imbalances persist, it is our responsibility to rectify them. The pursuit of intersectional gender equality, like rectifying any imbalance, transcends the interests of women only. Equality is not a zero sum game. Global studies have found that greater gender equality is associated with longer lives for every individual, both men and women.

You, Ministers of Equality have been given this privilege by the people of your country; you have the power to profoundly change our societies, and even our world.

I stand here today with a clear plea:

1. We have to dismantle all barriers and empower all women to define their own paths without being confined by preconceived notions or singular ideologies on how feminism and freedom should be fleshed out.

2. We need a deliberate effort to integrate diverse narratives, perspectives, and histories within legislation and educational frameworks.

3. We must prioritize research that focuses on the intersections of gender and ethnicity to comprehend the unique challenges faced by women with a migration background.

4. We need diversification and representation across all facets of society, including business, decision making, healthcare, education and research, but also sports and media.

5. We need to consider all of our women, not just within the EU but globally: in Palestine, in Congo, in Yemen, in Sudan and many other countries where women’s rights are being violated. These crises demand our attention. We bear a significant responsibility, as women’s rights are human rights.

We should set a common goal, so that every young girl grows up in safe, just and healthy circumstances, filled with opportunities, embracing her authentic self and recognizing that her qualities, such as ‘bossiness’, are not obstacles but powerful assets to reach any goal she sets for herself."