Nieuw wetsontwerp streeft naar taalevenwicht in Brusselse justitiële organen
Schijven waarop erelonen curatoren berekend worden voor vijfde keer verhoogd met 5%
Statuut en vergoeding van de bewindvoerder wettelijk geregeld
Het wetsontwerp betreffende het statuut van bewindvoerder over een beschermde persoon werd op 26 oktober 2023 goedgekeurd door de plenaire vergadering van de Kamer (hierna wet statuut bewindvoerder). De wet voert een statuut in voor de professionele bewindvoerder, en is gepubliceerd op 8 november 2023 in het Belgisch Staatsblad.
Een overzicht Wanneer verandert wat?
- Tegen uiterlijk 1 september 2025 treedt de wet in werking, tenzij de Koning een eerdere datum bepaalt;
- Tegen uiterlijk 1 juli 2026 moet elke professionele bewindvoerder opgenomen zijn in een nationaal register van professionele bewindvoerders, tenzij de Koning een eerdere datum bepaalt;
- Tegen uiterlijk 1 januari 2027 moet elke professionele bewindvoerder een erkende theoretische en praktische vorming gevolgd hebben om te worden opgenomen in het nationaal register;
- Tegen uiterlijk 1 september 2025 moet een aparte deontologische code voor professionele bewindvoerders uitgewerkt zijn.
- De wet bepaalt de forfaitaire basisvergoeding voor professionele bewindvoerders per jaar per bewind en de vergoeding voor de buitengewone ambtsverrichtingen. De nieuwe vergoedingsregels treden in werking op een door de Koning bepaalde datum en uiterlijk 1 januari 2025. Ze worden verder uitgewerkt bij Koninklijk Besluit (KB).
De minister van Justitie bereidde ondertussen een voorontwerp van KB voor tot vaststelling van de inkomsten die in aanmerking kunnen worden genomen voor de berekening van de vergoeding van de bewindvoerders alsook van de kosten die als uitzonderlijk en de ambtsverrichtingen die als buitengewoon kunnen worden beschouwd (hierna ‘voorontwerp KB vergoedingen’).
1. Krachtlijnen van de wet van 26 oktober 2023
Onderscheid tussen professionele en familiale bewindvoerders
De nieuwe wet maakt een onderscheid tussen professionele en familiale bewindvoerders en bepaalt de voorwaarden waaraan zij moeten voldoen om als bewindvoerder te worden aangewezen.
Zo moet een professionele bewindvoerder aan de volgende voorwaarden voldoen (artikel 27):
- een erkende theoretische en praktische vorming gevolgd hebben, zoals de opleiding die de OVB reeds organiseerde en die opnieuw wordt aangeboden in het voorjaar van 2024. In tussentijd kunnen nog steeds de opleiding ‘Zorgvolmacht en bewind’ en de opleiding ‘Fiscale en bancaire aspecten m.b.t. bewindvoerders’ worden gevolgd
- de specifieke deontologische code voor professionele bewindvoerders onderschrijven en naleven voor de duur van de opname in het register;
- garanties van bekwaamheid, onafhankelijkheid en onpartijdigheid, kunnen voorleggen;
- over voldoende materiële en financiële draagkracht beschikken;
- gedurende de laatste tien jaren niet het voorwerp zijn geweest van een tuchtsanctie die onverenigbaar is met de uitoefening van de functie van professionele bewindvoerder;
- niet het voorwerp zijn geweest van een in kracht van gewijsde getreden veroordeling, zelfs met uitstel, tot een criminele of correctionele straf, tenzij er sprake is van eerherstel en met uitzondering van de veroordelingen voor inbreuken op de wegcode en de veroordelingen die, volgens de minister van Justitie of de door hem gemachtigde ambtenaar, duidelijk geen belemmering vormen voor de uitoefening van de activiteit van professioneel bewindvoerder;
- niet onderhevig zijn aan een grond van onverenigbaarheid overeenkomstig artikel 496/6, eerste lid oud BW.
De professionele bewindvoerder moet aan die voorwaarden voldoen om in het nationaal register te worden opgenomen (zie volgende punt).
Nationaal register voor professionele bewindvoerders
De wet installeert een nationaal register voor professionele bewindvoerders (zie artikelen 19-31). Dat register moet de betrokken magistraat toelaten over alle informatie te beschikken om met kennis van zaken een professionele bewindvoerder aan te wijzen.
In dat register moeten de volgende gegevens van de bewindvoerder worden opgenomen (artikel 22):
- de naam en de voornamen van de professionele bewindvoerder;
- het rijksregisternummer en, in voorkomend geval, het nummer van de Kruispuntbank van Ondernemingen;
- het adres waar hij is gevestigd;
- de contactgegevens om hem te bereiken;
- de gerechtelijke arrondissementen en, in voorkomend geval, de kantons waarin hij zijn opdrachten kan uitvoeren;
- de datum van opname of van de verlenging van opname;
- in voorkomend geval de datum van de schorsing of van de schrapping uit het register, de duur ervan en de overheid die ze heeft uitgesproken;
- de taal of de talen waarin hij zich kan uitdrukken met de beschermde persoon.
Van zodra er een wijziging optreedt in een van deze gegevens moet de professionele bewindvoerder de minister van Justitie of zijn ambtenaar daarvan in kennis stellen.
Het register bevat ook alle stukken en gegevens met betrekking tot de procedures voor opname, verlenging en uitschrijving voor professionele bewindvoerders bedoeld in de artikelen 555/24 tot 555/26 Ger.W.
Deontologische codex
Er wordt een aparte deontologische codex ingevoerd voor professionele bewindvoerders die complementair is aan de OVB-codex deontologie. De tuchtorganen van de OVB zien toe op de naleving van die specifieke codex (artikelen 13-14) en de Koning bepaalt de inhoud ervan (artikel 27);
Vergoeding voor professionele bewindvoerders
De wet bepaalt dat de vrederechter een forfaitaire basisvergoeding kan toekennen voor professionele bewindvoerders van 1.000 EUR (erelonen en kosten inbegrepen) per jaar per bewind (artikel 9).
Die forfaitaire basisvergoeding mag niet hoger zijn dan het gemiddelde maandinkomen van de beschermde persoon, en wordt het eerste jaar van het bewind verhoogd met 125 EUR. Bovendien kan een bijkomende forfaitaire vergoeding, per jaar en per bewind, toegekend worden van 5% van de jaarlijkse inkomsten van de beschermde persoon boven 20.000 EUR. Indien bijzondere omstandigheden dat rechtvaardigen of ingeval de vrederechter vaststelt dat de bewindvoerder tekortschiet in de uitoefening van zijn opdracht, kan hij bij een met bijzondere redenen omklede beslissing weigeren een vergoeding toe te kennen of een lagere vergoeding toekennen.
De vergoeding voor de buitengewone ambtsverrichtingen, met inbegrip van de gemaakte kosten in het kader daarvan, bedraagt maximum 125 EUR per uur (artikel 9). De vrederechter houdt bij de vaststelling van dit bedrag rekening met de aard, de complexiteit en de omvang van geleverde prestaties alsook met de in het kanton gebruikelijke tarieven.
2. Krachtlijnen van het voorontwerp KB vergoedingen
Het voorontwerp van KB hangt ontegensprekelijk samen met de vergoedingsregeling van de wet statuut bewindvoerder.
De krachtlijnen van de door de OVB gevraagde amendementen zijn de volgende:
- Artikel 1 KB bepaalt de inkomsten van de beschermde persoon die als berekeningsbasis dienen voor het voornoemde forfait van 1.000 EUR per jaar per bewind. Het gaat dan o.a. om de inkomsten uit arbeid, en onder bepaalde voorwaarden de gewone, brug- en aanvullende pensioenen, de integratietegemoetkoming en de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (thans: zorgbudget voor ouderen met zorgnoden), alsook de uitkeringen van een zorgverzekering.
- Artikel 2 KB bepaalt welke ambtsverrichtingen van de bewindvoerder als buitengewone ambtsverrichtingen worden beschouwd, zoals o.a. het indienen van een verzoekschrift tot machtiging bij de vrederechter, het ontruimen van een pand, het afsluiten van een dossier en de uitzonderlijke kosten, gemaakt in het kader van het dagelijks beheer of de buitengewone ambtsverrichtingen. Het gaat dan om kosten die significant hoger zijn dan het normaal te verwachten bedrag voor de uitvoering van de handeling waarop ze betrekking hebben. Bedragen de uitzonderlijke kosten meer dan 500 EUR, dan kunnen ze alleen worden terugbetaald voor zover een voorafgaande rechterlijke machtiging werd verkregen.
De lijst is niet limitatief. - De datum van inwerkingtreding van het KB wordt bepaald op 1 januari 2025 (art. 3 KB).
Advocaten-bewindvoerders nemen ver buiten de schijnwerpers en vaak in moeilijke omstandigheden verantwoordelijkheid op voor de meest kwetsbaren onder ons. Dit onmisbaar maatschappelijk engagement wordt niet naar waarde geschat, ook niet door de wetgever. We moeten dit blijven herhalen.
3. Wat deed/doet de OVB?
De wet statuut bewindvoerder
De OVB werd bij monde van mr. Wilfried Joris gehoord omtrent het wetsontwerp in de Kamercommissie Justitie op 6 oktober 2023. Mr. Joris overhandigde schriftelijke amendementen op de tekst en gaf mondeling toelichting.
De krachtlijnen van de amendementen zijn de volgende:
- Een verhoging van de forfaitaire basisvergoeding voor erelonen en kosten van 1.000 EUR naar 1.350 EUR per jaar en per bewind voor bewindvoeringen waarvan de beschermde persoon minder dan 20.000 EUR inkomsten heeft;
- Een forfaitaire basisvergoeding voorzien voor de bewindvoerder over de persoon van 350 EUR per jaar en per bewind;
- Een verhoging van de vergoeding voor de buitengewone ambtsverrichtingen, van maximaal 125 EUR per uur naar 135 EUR per uur;
- De mogelijkheid voorzien voor de bewindvoerder om reële kosten gemaakt tijdens buitengewone ambtsverrichtingen te laten vergoeden.
Ondanks onze toelichting in de commissie en het voorleggen van amendementen werd geen enkel amendement goedgekeurd.
Voorontwerp KB vergoedingen
Op 16 oktober ll. overhandigde de OVB aan de minister van Justitie haar advies over een voorontwerp van KB m.b.t. de vergoeding van de bewindvoerder.
De krachtlijnen van ons advies:
- Toevoeging van volgende punten aan de lijst van de inkomsten die als berekeningsbasis dienen voor de forfaitaire vergoeding:
- Inkomensgarantie voor ouderen
- Zorgbudget voor personen met een handicap
- Een aantal elementen moeten worden toegevoegd aan de lijst van ambtsverrichtingen die als buitengewoon worden beschouwd:
- Opmaak afbetalingsplannen buiten collectieve schuldenregeling
- Indienen verzoekschrift collectieve schuldenregeling
- Prestaties verricht door de bewindvoerder over de persoon
- Tot slot formuleerden we ook een aantal tekstuele opmerkingen
4. Besluit
De OVB blijft verder inzetten op onderhandelingen omtrent het voorontwerp van KB vergoedingen.
Wij houden u op de hoogte van verdere ontwikkelingen daaromtrent, alsook van de publicatie van de wet statuut bewindvoerder in het Belgisch Staatsblad.
Ook interessant
Wettelijk kader voor videoconferentie komt dichterbij
Het wetsontwerp tot organisatie van zittingen via videoconferentie in het kader van gerechtelijke procedures werd op 1 december 2023 in de Kamer ingediend. Meer dan een jaar geleden al adviseerden we bij het voorontwerp. We stellen vast dat onze inspanningen zich vertaald hebben in een sterkere tekst die de fysieke verschijning en de toestemming door de partijen centraal stelt en de rechten van verdediging beter waarborgt. Toch blijven er ook aandachtspunten.
Wet statuut bewindvoerder gepubliceerd in BS
De wet betreffende het statuut van bewindvoerder over een beschermde persoon werd op 30 november 2023 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. De wet voert een statuut in voor de professionele bewindvoerder.