CCBE vergadert eerste keer in 2023 over klimaat, digitale rechten en recht­staat­rap­port

De bijdrage van de CCBE en de verzamelde reacties van de verschillende nationale delegaties voor het volgende Rule of Law Report van de Europese Commissie werden goedgekeurd.

Onze input voor de Belgische rechtstaat vermeldt onder meer gevallen van vereenzelviging van advocaten met hun cliënten, kritiek door politici op de uitoefening van het beroep, de gebrekkige aandacht voor de vertrouwelijkheid van de correspondentie tussen advocaat en cliënt bij fiscale visitaties, de gerechtelijke achterstand, het gevaar van de veralgemening van zittingen per videoconferentie en de talloze veroordelingen voor de overbevolking en ondermaatse leefomstandigheden in de gevangenissen en het niet voorzien in opvang voor asielzoekers.

De Belgische bijdrage werd op 17 februari verder in detail besproken met DG Justice van de Europese Commissie. Bestuurder Erik Schellingen vertegenwoordigde de OVB.

Vorig jaar richtte de CCBE een nieuwe Environment and Climate Change Committee op, onder het Belgische voorzitterschap van mr. Jean-Marc Gollier.

Een intentieverklaring met doelstellingen werd op de Standing Committee goedgekeurd. Zo zal worden onderzocht welke engagementen balies, ordes maar in de eerste plaats de CCBE zelf zouden kunnen nemen in het licht van de klimaatcrisis. Er zal ook worden gekeken hoe advocaten aangemoedigd kunnen worden tot een klimaatbewuste uitoefening van hun beroep, op een manier die verenigbaar is met hun professionele verplichtingen en de rechtsstaat. De verklaring is een eerste stap, maar het echte werk moet uiteraard nog beginnen.

In december ondertekende de EU een Verklaring over digitale rechten en beginselen. De CCBE verwelkomt het engagement van de Europese instellingen om de fundamentele waarden en rechten te waarborgen in transformatie naar een steeds digitalere samenleving, maar heeft ook enkele opmerkingen.

Zo wijst ze op een “digital gap” tussen verschillende lidstaten maar ook binnen lidstaten zelf. Als digitalisering exclusief of verplichtend is, bemoeilijkt het net de toegang tot het recht in plaats van deze te vergemakkelijken.

De CCBE verwijst verder naar eerdere waarschuwingen betreffende het gebruik van AI binnen rechtshandhaving en justitie en naar de nood aan een sterke bescherming van het beroepsgeheim en de vertrouwelijkheid tussen advocaat en cliënt.

De ontwikkeling van een European Convention on the Protection of the Profession of Lawyer is al een jaar niet van de agenda weg te denken. Sinds de oprichting van het expertencomité door de Raad van Europa begin 2022 heeft de CCBE al actief kunnen meewerken aan het drafting process. Uiteraard werd daarbij steeds de mening van de balies gevraagd.

Haar nieuwste position paper geeft een overzicht van de belangrijkste voorstellen die . Het betreft de definities van de begrippen advocaat en “professional association” (bv. wat met advocaten die geschorst of geschrapt omwille van hun professionele activiteiten?), de vertrouwelijkheid tussen advocaat en cliënt en het implementatiemechanisme dat ervoor moet zorgen dat het verdrag geen symbolische (dode) letter blijft.

Na uitgebreid overleg over verschillende vergaderingen heen, inclusief een aanpassing van de statuten, werd gestemd dat het CCBE lidmaatschap van de Russian Federal Bar Association (RFBA) te schorsen. Sinds Rusland niet langer deel uitmaakt van de Raad van Europa, voldoet de RFBA niet langer aan de voorwaarden voor lidmaatschap.